لوله گالوانیزه
لوله گالوانیزه ، گالوانیزه ، فلزات آسیب پذیر، برای جلوگیری از آسیب و خوردگی به نوعی پوشش نیازمند است. این نوع پوشش از جنس روی و ترکیباتی از آهن تشکیل می شود که به آن گالوانیزه می گویند. استفاده از این فلزات در صنعت آهن و فولاد انکارناپذیر است. این ورق آهنی، حتی درصورت شکستگی هم از زنگ زدن محفوظ می ماند. این فلز، برای نخستین بار درسال ۱۳۴۲استفاده شد و درسال ۱۸۳۷به ثبت رسید.
برای محافظت از خوردگی و آسیب پذیری فلزات توسط عمل گالوانیزاسیون، پوششی از فلز روی را بر روی این گونه فلزات آسیپ پذیرقرار می دهند این پوشش متشکل از لایه ی روی و ترکیباتی از آهن می باشد. این نوع فلزات کاربرد زیادی در صنعت دارد. (آهن و فولاد) نحوه گالوانیزه در دمای معمولی حمام گالوانیزه، واکنش بین آهن و روی سرعت انجام واکنش ابتدا سریع است، ولی با گذشت زمان به صورت کند است یعنی سرعت انجام واکنش ابتدا سریع است، ولی با گذشت زمان این سرعت کاهش می یابد و اگر قطعه مدت طولانی تری درون مذاب قرار گیرد، ضخامت پوشش افزایش زیادی نخواهد یافت. می توان گفت لوله های گالوانیزه یکی از کاربردترین لوله ها در سیستم آبیاری سنترپیوت و سیستم آبیاری خطی یا لینیر می باشد.
لوله ای که با روی مذاب پوشش داده میشود را لوله گالوانیزه می گویند. جنس این لوله ها از آهن سفید نورد شده است، که درز آن توسط دستگاه های درز جوش بهم جوش داده می شود و سپس لوله را در فلز روی مذاب فرو می برند که عموما به دو صورت سبک و متوسط تولید می گردد.
لوله‌های گالوانیزه در بازار به لوله‌های آهنی سفید معروفند. و در دو نوع گالوانیزه گرم و گالوانیزه سرد موجود می باشد.
گالوانیزاسیون به روش غوطه وری گرم به زبان ساده یک پوشش است که در آهن یا فولادی که از نظر ترکیب و طراحی مناسب برای گالوانیزه است توسط فروبردن در وان مذاب روی تشکیل می‌گردد.
لوله گالوانیزه سرد
این لوله به سه روش زیر تولید می گردد:
۱- روش الکتریکی
۲- روش الکترولس یا انرژی مکانیکی
۳- روش توسط رنگهای آغشته با روی توسط اسپری یا قلم مو
اين روش به اين صورت است كه می توان از طريق الكتروليز نمكهای روی در داخل يك محلول آبی، هر قطعه ای از قبيل ورقهای كويل شده و يا كويل نشده را پوشش داد. اصل اين روش با استفاده از الكتروليت اسيدی نيز انجام مي شود. در اين روش ضخامت لايه روی ايجاد شده كمتر از ضخامت لايه پوشش روی در حالت غوطه وری گرم بوده و معمولا از اين روش در مصارف خانگی استفاده می شود.
لوله گالوانیزه گرم
اولين و مهمترين هدف لوله گرم، محافظت سازه در مقابل خوردگیست.
طول عمر كارآيي این لوله مستقيما به ضخامت لايه روي محافظ بستگي دارد هر چه ضخامت پوشش بيشتر باشد طول عمر بيشتر خواهد بود . لوله های گالوانیزه گرم به دو روش زیر تولید می گردد
۱- روش غوطه وری قطعه داخل مذاب روی
۲- روش شرار دایزینگ
این لوله ها برای محیطهای مرطوب ، خشک ، روباز و توکار پیشنهاد میگردند. لوله های کاندوئیت گالوانیزه گرم به همراه دو سر رزوه شده ارائه می گردد.
تفاوت لوله گالوانیزه سرد و گرم
تشخیص فرق لوله گالوانیزه آبکاری سرد و آبکاری گرم کار سختی نیست و نیاز به بررسی چند فاکتور ساده دارد . البته از این نکته نمی توان گذشت که لوله گالوانیزه سرد از لوله گالوانیزه گرم از جهت مقاومت بسیار متفاوت است و این تفاوت هم به خاطر روش آبکاری گرم و سرد در لوله های فولادی که به گالوانیزه تبدیل می گردند به وجود می آید .
این لوله ها چه گرم و چه سرد در هر سایزی امکان آبکاری دارند و هر لوله آهنی فولادی ای که در بازار ایران موجود باشد می توان آبکاری گرم و سرد نمود اما سایز های پر مصرف این لوله ها نیز در ادامه برای هر موضوع مصرفی بررسی می گردد .
لوله گالوانیزه سرد ، به لوله هایی گفته می شود که در دمای پایین تری آبکاری می شوند و حالت روکش مانند از روی zinc ، روی لوله قرار میگیرد . عمر مفید لوله گالوانیزه سرد زیر خاک نهایتا بین ۳ حداکثر الی ۴ سال است و روی خاک جای مرطوب برای مثال اگر به عنوان لوله گالوانیزه گلخانه ای نصب و استفاده شود نهایتا ۵ سال می باشد .
لوله فولادی گالوانیزه سرد در جای خشک و اگر روی زمین جایی که آفتاب بخورد و رطوبت زیادی نباشد می تواند تا حداکثر هشت ۸ سال عمر کنید . آبکاری این لوله به صورت سرد ، باعث میشود که میزان روی بری و قلعی که جذب روکش لوله های گالوانیزه می شود در لوله های با ضخامت ۲ میلیمتری ۷ درصد باشد یعنی هفت درصد وزن لوله گالوانیزه سرد ۲میلی متری را روکش آن تشکیل می دهد و در لوله های با ضخامت ۱.۵ میلیمتری این وزن کمتر یعنی ۴ درصد است . لوله های ۱میلی متری هم ۲ درصد از وزن لوله گالوانیزه سرد را روکش روی آن تشکیل می دهد.
لوله های گرم بیشتر عمر میکند چون در دمای چهار صد و بیست درجه سانتی گراد آبکاری می شوند . اصطلاحا به آبکاری لوله سرد و گرم ، روی بری یا قلع بری نیز گفته میشود . وقتی در این دمای بالا یعنی ۴۲۰درجه آبکاری گرم انجام می شود ، مولکول های قلع با مولکولکای آهن لوله فولادی عمل شیمیایی و اتصال محکم و مقاومی انجام میدهند و باعث میشوند تا لوله گالوانیزه گرم مقاومت بیشتری نسبت به لوله سرد داشته باشد .
در لوله گرم با ضخامت ۲ میلیمتر ، میزان روی بری آبکاری گرم ۱۴ درصد از وزن لوله گرم را تشکیل می دهد . عمر مفید لوله های گرم بین ۲۵ تا ۳۰ سال است این در حالی است که در بهترین شرایط یک لوله سرد نهایتا تا ۸ سال عمر مفید دارد . دمای ۴۲۰ درجه سانتی گراد و ادغام شدن مولکولهای قلع و فولاد باعث افزایش بسیار زیاد عمر لوله گالوانیزه آبکاری گرم میشوند.
چند فاکتور برای شناخت لوله گالوانیزه ی سرد و گرم :
لوله‌های سرد، در دمای پایین‌تری با روی آغشته می شوند. این لوله در زیرخاک تا حداکثر ۴سال و در روی خاک به صورت مرطوب تا ۵سال و در سطح خاک و جایی که آفتاب بر آن بتابد نهایتا تا ۸سال توانایی مقاومت دارند. لوله‌های گرم در دمای ۴۲۰درجه سانتی گراد آب‌دیده شده و درنتیجه مقاومت بیشتری نسبت به نوع سرد این فلز از خود نشان می دهد.
عمراین لوله ها ۲۵ تا۳۰ سال است.
مواردی که می توان از این نوع لوله در آنها استفاده کرد:
لوله‌های گلخانه‌ای
انتقال آب ساختمان‌ها
لوله‌های برق
بطور کلی تمام مراحلی که برای شکل گیری این لوله انجام می شود به این صورت است
۱- ابتدا پاکسازی و چربی زدایی سطح قطعه
۲- پاکسازی زنگ زدگی از سطح
۳- تمیز کردن قطعه
۴- شناور سازی درمحلول
۵- گرم کردن اولیه قطعه
۶- غوطه وری در روی مذاب
۷- خنک کردن قطعه با آب
۸- چک کیفیت محصول
۹- پاکسازی روی از قطعه ی بی کیفیت و معیوب
۱۰- ذخیره و نگهداری در انبار
چسبندگی سطح قطعه
چسبندگی لوله‌های گرم باید درحدی باشد که پوسته پوسته، شکستگی و جدایی در آنها ایجاد نشود. خم کردن این لوله‌ها یا شکل دادن به آنها، بجز صاف کردن بعد از گالوانیزه و حرارت دهی، جزو مراحل ساخت محسوب نمی شوند.
گرم کردن فولادهای عظیم و خاص، به هنگام حرارت دهی و گالوانیزه شدن، ضخامتی بیشتر ازحالت طبیعی ایجاد خواهد کرد و این حالت تحت کنترل متخصصین و مجریان این عملیات نخواهد بود و این اتفاق حاصل از زمان غوطه وری بالا و ترکیب شیمیایی فولاد است.
ورق سیاه یا ورق گالوانیزه
▪ بالابردن مقاومت وجلو گیری از خوردگی فلز
▪ پوشش کنترل شده و مقاوم که از تجزیه شدن، پوسته پوسته شدن و ایجاد براده در زمان برش قطعه جلوگیری کند.
▪ توانایی مقاوم بودن ورق‌ها
▪ این محصول سازگار با حرارت و قابل استفاده در جوشکاری است.
▪ رنگ پذیر، مقاوم در برابر خوردگی با رنگ
▪ این ورق از پوسته پوسته شدن رنگ بر سطح قطعه جلوگیری میکند.
ویژگی های کلی لوله های گالوانیزه
ضریب هیزم ویلیام این لوله ها بر حسب اینچ می باشد.طول این لوله ها شش متر می باشد. اتصالات آن قفل، کمربند و برشن است. این لوله ها به وسيله دنده پيچی به يكديگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندی می شوند.
انواع لوله گالوانیزه
۱- لوله های فولادی
۲- لوله های آهنی
این دو نوع در بازار به لوله های آهن سفید معروفند و عموما بین این دو فرقی گذاشته نمی شود، در حالی که لوله های فولادی در مقایسه با نوع آهنی آن سبک تر و براق تر هستند.
لوله های فولادی
این نوع لوله ها گاهی برای تخلیه فاضلاب لوازم بهداشتی کوچک به کار برده می شود ولی مورد استفاده اصلی آنها برای تهویه است.
جنس این لوله ها از فولاد نرمی است که در ساختن آن ورق فولاد را با فشار داخل قالب عبور داده درز آن را جوش می دهند و سپس آنها را جهت افزایش مقاومت در برابر اسیدها و زنگ زدگی ها در یک وان آبکاری روی اندود گالوانیزه می کنند.
لوله های آهنی
جنس این لوله ها از آهن سفید نورد شده است که درز آن توسط دستگاه های درز جوش بهم جوش داده می شود و سپس لوله را در فلز روی مذاب فرو می برند.
به همین علت آنها را لوله های با درز نیز می گویند.
این نوع لوله ها از رنگ تیره و خاکستریشان شناخته می شوند .و عموماً به دو صورت سبک و متوسط تولید می شوند.
کلیه لوله های فولادی و آهنی در شاخه های ۶ متری و دو سر دنده با قطر اینچ تا ۸ اینچ تولید می گردند.
قطر این لوله ها معمولاً قطر اسمی است که بزرگتر از قطر داخلی و کوچکتر از قطر خارجی است.
کاربرد این نوع لوله
☆ لوله گرم یا سرد فرقی نمی کند هر لوله و هر سایزی از لوله سیاه که داخل بازار است می توان آبکاری کرد. با این حال لوله های گالوانیزه در مصارف زیر استفاده فراوان دارند
☆ لوله گلخانه ای
☆ لوله انتقال آب لوله کشی ساختمان
☆ لوله سرد لوله گالوانیزه برق
از ویژگی‌های لوله های گالوانیزه شده این است که در ساختار ساختمان‌ها به فراوانی ازآن‌ها استفاده می شود. این لوله‌ها کاملا قابل بازیافت بوده و به دلیل همین ویژگی بسیار مورد استفاده قرارمی گیرند. این لوله‌ها برای انتقال حرارت، آب و گازبسیار مناسب دیده شده است. فلزات سنگینی که در آب وجود دارند باعث ایجاد خوردگی در فولاد و لوله‌های فولادی و ایجاد بیماری در بدن انسان و به خطر انداختن سلامتی انسان به صورت جدی خواهد بود. به همین علت استفاده از این محصولات در صنایع مربوط به آب بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.
این لوله ها از آهن سفید نورد ساخته شده و توسط دستگاه‌های جوش از قسمت درز‌ها به یکدیگر جوش داده می شوند. سپس این لوله‌ها ( لوله های گالوانیزه ) را درون ظرف‌های بزرگ روی مذاب شده فرو می برند و دراین فلز مذاب غوطه ور می کنند. بلندی و طول این لوله‌ها ۶ متراست. قطر این لوله‌ها با اینچ محاسبه می شود و از ۱اینچ تا ۸ اینچ اندازه‌های متفاوتی خواهند داشت.
☆ نکته ☆ آلیاژ این لوله‌ها ( لوله های گالوانیزه ) در اثر حرارت باعث ایجاد دود غلیظ و سفیدی خواهد شد که محیط را به شدت آلوده میکند. بنابراین از اتصال این لوله‌ها به وسیله جوشکاری خودداری کنید. زیرا این دود سفید و غلیظ درصورت تنفس باعث ایجاد مسمویت خواهد شد و به شش‌ها و دستگاه تنفس آسیب می رساند
در آخر
در صنعت امروز ه لوله های گالوانیزه بسیار کاربردی هستند بخاطر ویژگی های خوب آنها، یادآوری می کنیم که قیمت لوله های گالوانیزه به چند عامل بستگی دارد: سایز، ضخامت، قطر، وزن شاخه عواملی هستند که در تعیین قیمت لوله گالوانیزه نقش دارند. بنابراین حتما این موارد را باید در نظر گرفت.
