پله و حفاظ

پله و حفاظ

پله و حفاظ :یکی از مهم ترین و کاربردی ترین اجزای ساختمان پله است. این عنصر کاربردی نه تنها به طور مداوم مورد استفاده قرار می گیرد بلکه حضور آن در خانه زیبایی بی نظیری به فضا می بخشد. خانه هایی که پله در آنها مشاهده می شود در مقایسه با خانه هایی که فاقد پله هستند جلوه ای باشکوه تر دارند زیرا اشکال هندسی به کار رفته در طراحی راه پله بر دکوراسیون داخلی و یا نمای بیرونی ساختمان اثرگذار خواهد بود. شکل ظاهری پله های ساختمان با توجه به نوع کاربرد آنها طراحی می شود. پله و راه پله باید به نحوی ساخته شوند که استفاده از آنها به آسانی صورت گیرد، علاوه بر آن از ایمنی لازم جهت بالا رفتن و پایین آمدن برخوردار باشند. پلکان یک پل ارتباطی بین دو سطح مختلف است و افراد می توانند با استفاده از آن از یک مکان به مکان دیگر بروند. پله ها از نظر جنس موادی که در ساخت آنها استفاده می شود به انواع پله چوبی، پله فولادی، پله سنگی، پله بتنی، پله پلکسی و پله چوبی فلزی تقسیم می شوند. هر کدام از این پله ها قابلیت ها و زیبایی های منحصر بفرد خود را دارند و زیبایی بی نظیری به فضا می بخشند.

پله از سه  قسمت اصلی پله، سطح شیب دار و پاگرد و سه قسمت فرعی خیز پله، آب چکان و نرده تشکیل شده است. سطح شیب دار به سطحی که پله ها بر روی آن تعبیه می شوند گفته می شود و در واقع نوعی شاسی برای راه پله به شمار می آید. پاگرد نیز محلی برای چرخش و تغییر مسیر حرکت و استراحت بین ردیف های پله است. به شیبی که از پایین به سمت بالای پله ادامه دارد خیز پله و به سطح شیبداری که به همراه شیارهای باریک در کنار راه پله برای خروج آب طراحی شده آب چکان پله گغته می شود. نرده راه پله هم  همانگونه که از نامش پیداست دور تا دور پله ها از پایین تا بالا قرار می گیرد و هدف از طراحی آن جلوگیری از سقوط افراد است.

 پله چیست؟

پله یک وسیله اصلی برای جا به جایی افراد در بین طبقات است از این رو طراحی آن باید بر اساس استاندارهای لازم صورت گیرد. حداکثر پله های متوالی در هر بازو باید ۱۲عدد باشد و در صورت بیشتر بودن این تعداد باید از پاگرد بین آنها استفاده کرد. ارتفاع استاندارد برای پله نیز ۱۸ سانتی متر و اندازه کف آن باید ۳۳ سانتی متر باشد. برای ایجاد امنیت در تردد بین راه پله ها از نرده استفاده می شود. ارتفاع نرده محافظ حدالقل ۸۰ سانتی متر است. تعبیه حفاظ در پرتگاه های مجاور راه پله امری بسیار ضروری می باشد و از خطر احتمالی سقوط می کاهد. بنابراین طراحی اصولی راه پله در ساختمان نه تنها به زیبایی آن می  افزاید بلکه تردد بین طبقات را آسان کرده و ایمنی را به ارمغان می آورد. 

انواع پله بر اساس شکل ظاهری

۱- پله مستقیم

طراحی این پله ها به صورت مستقیم و بدون هیچ پیچشی می باشد. طول پله های مستقیم در مقایسه با سایر پله ها بیشتر است به همین دلیل در مکان هایی که از نظر فضا مشکلی ندارند ساخته می شوند. شکل هندسی این پله ها به صورت مستطیل شکل است و عرض کف آنها اغلب ۳۰ سانتی متر می باشد. پله های مستقیم به انواع پله یک طرفه، پله دو طرفه با پاگرد وسط و دو زانو، پله دوطرفه با پاگرد وسط و سه بازو و پله سه طرفه با دو پارگرد و سه بازو دسته بندی می شوند.

۲- پله مستقیم یک طرفه

این پله ها اصولا طول بلندی دارند و در مکان هایی که فضای طولانی به اندازه کافی وجود دارد تعبیه می شوند. طول بسیار بلند این پله ها گاهی برای افراد خسته کننده است به همین دلیل در مسیر آن پاگرد تعبیه می شود.

۳- پله دوطرفه با پاگرد وسط و دو بازو

این پله ها از جمله رایج ترین پله ها می باشند که در اکثر ساختمان ها به چشم می خورد. نحوه طراحی این پله ها بدین صورت است که پس از یک ردیف پله، پاگرد تعبیه می شود، سپس ردیف پله بعدی شروع می شود. در واقع پاگردی که در بین دو ردیف پله قرار دارد فضای زیادی اشغال نکرده و فرصتی برای استراحت فرد فراهم می کند.

۴- پله دوطرفه با پاگرد وسط و سه بازو

این نوع پله متشکل از دو ردیف پله به عرض کم و یک ردیف پله با عرضی بیشتر می باشد و اصولا در مکان هایی که تردد در پله ها زیاد است مورد استفاده قرار می گیرد از جمله دانشگاه ها، ادارات و …

 ۵- پله سه طرفه با دو پاگرد و سه بازو

از این پله در ساختمان هایی که ارتفاع بین طبقات بلند و فضای پله کم است استفاده می شود. از فضای بین این پله ها می توان برای تعبیه آسانسور استفاده نمود.

۶- پله پیچ دار

این نوع پله ها همانطور که از نامشان پیداست دارای پیچ هستند و زاویه پیچ آنها با توجه به فضا تعیین می شود. و البته انواع مختلفی دارند.

☆ پله با پیچ کامل

از این پله ها در مکان هایی که فضا محدود است استفاده می شود زیرا آنها فضای بسیار کمی اشتغال می کنند.  این نوع پلکان عموما در ساختمان های دوبلکس و یا تریپلکس به کار می رود.

از ویژگی این پله ها آن است که تردد روی آنها راحت نمی باشد اما به لحاظ معماری ظاهر بسیار زیبایی دارند، البته اگر به مغازه های کوچک و یا رستوران ها و فست فودی ها مراجعه کنید شاهد چنین پله هایی خواهید بود. یک پیچ کامل در طراحی این پله ها به چشم می خورد و پله ها و نرده آنها با پیچی ملایم به سمت بالا هدایت شده اند.

☆ پله با پیچ قائم

این نوع پله ها دارای پاگرد هستند و به منظور استفاده بهینه از فضا طراحی شده اند. در فضای پاگرد گاهی دو الی سه پله تعبیه می شود و پیچ این نوع پله به صورت قائم است.

☆ پله با پیچ تزئینی

این پله ها از جمله زیباترین پله ها می باشند که اغلب در ساختمان های بزرگ و لوکس طراحی می شوند. عرض این پله ها زیاد است به همین دلیل نیاز به فضایی بزرگ دارند. زیبایی پله پیچ تزئینی بی نظیر است و نمادی از زندگی در مکانی مجلل محسوب می شود.

☆ نکته ☆

در ساختمان هایی که بیش از ۵ طبقه مسکونی دارند، باید باکس راه پله دارای پنجره باشد. این نیز یکی از نکات مهم اجرایی راه پله است. به خصوص در ساختمان هایی در نقشه ۵ طبقه هستند، اما سازنده قصد دارد، یک طبقه اضافه نماید، باید مورد توجه قرار گیرد. در این شرایط، راه پله باید در مجاورت فضای آزاد قرار گیرد.

نکات مهم در هنگام ساخت راه پله

در اتمام کار، برای راه پله اجرای نرده حفاظ به ارتفاع حداقل ۸۰cm، اجباری است. اما یکی از مهمترین نکات اجرایی راه پله، ایجاد حفاظ در پرتگاه های اطراف راه پله است. به خصوص برای چاهک آسانسور. معمولا آسانسور و راه پله در مجاورت یکدیگر اجرا می شوند. در مرحله احداث سقف ها، بازوی راه پله به صورت یک سطح شیبدار ناهموار است. کارگران هنگام تردد از این مسیر،  ممکن است تعادل خود را ازدست دهند. باید تمهیدات لازم برای جلوگیری از سقوط به داخل این فضاهای خالی، پیش بینی شده باشد. این نکته مهم ترین نکات اجرایی راه پله است. چون مواردی بوده است که به دلیل رعایت نکردن همین مورد، متاسفانه به داخل چاه آسانسور سقوط کرده اند.

☆ ساختمان های اسکلت فلزی

در ساختمان های اسکلت فلزی راه پله و پاگرد معمولا، با استفاده از پروفیل آهن IPE۱۴۰ یا IPE۱۶۰ اجرا می شود. در اجرای راه پله فلزی حتما از آهن آلات نو و با کیفیت باید استفاده کرد. در اتصالات جوشی راه پله، حتما باید از ورق در محل اتصال استفاده شود. که اتصال با کیفیت تری انجام شود. در گذشته، با استفاده از آجر فشاری، راه پله نیز به صورت طاق ضربی اجرا می شد. اما این روش تقریبا منسوخ شده است. و امروز به صورت دال بتنی این کار انجام می شود.

☆ اجرای میلگرد انتظار

یکی از نکات اجرایی راه پله، در راه پله های بتنی، است. هر طبقه راه پله که اجرا می شود باید میگلرد های انتظار در دو ردیف، تعبیه شود. با اجرای میلگردهای راه پله، در سقف بعدی، میلگردهای آن، به میلگردهای انتظار، بافته می شوند. انتهای قسمتی از میلگردهای انتظار که در سقف جانمایی می شوند باید دارای خم ۹۰ درجه باشد. به طور کلی در اجرای دال های بتنی سازه ای، همواره باید دو ردیف میلگرد استفاده گردد.

طول میلگرد انتظار نیز باید با توجه به مقادیر نقشه و ضوابط مبحث نهم مقررات ملی ساختمان تعیین شود. به لحاظ تجربی، طول میلگرد انتظار را معمولا۱۰۰ تا ۱۲۰ سانتی متر در نظر میگیرند.

☆ اجرای باکس راه پله

برای اجرای باکس راه پله به چهار ستون نیاز است که معمولا در چهار گوشه باکس راه پله قرار میگیرند. گاهی اوقات به دلیل محدودیت های معماری امکان اجرای ستون ها در چهار گوشه وجود ندارد. ممکن است یک یا تعداد بیشتری،  از ستون ها در فاصله ای بیشتر یا کمتر  از گوشه باکس راه پله قرار گیرد. معمولابرای دسترسی برای هر طبقه از دو بازو و دو پاگرد استفاده می شود. پاگرد اول در نیم طبقه، قرار میگیرد

اجرای باکس راه پله با کمتر از ۴ ستون اصولی نیست. مگر اینکه تقویت های لازم برای سازه انجام گیرد. در این حالت، پاگرد و شمشیری ها باید به صورت طره ای اجرا گردد. با توجه به بار قابل توجه راه پله، اجرای راه پله به صورت طره ای، تنش زیادی به اعضای سازه ای درگیر، وارد می نماید.

روش اجرای انواع راه پله در ساختمان های گوناگون

۱- پله در ساختمان فولادی

در این ساختمان ها تیرهای اصلی در پاگرد و طبقات و نیز تیر های شمشیری از نوع تیر آهن Iشکل،INP وIPE می باشد. دال کف می تواند طاق ضربی یا دال بتنی باشد. البته امروزه آیین نامه استفاده از طاق ضربی را در راه پله ممنوع کرده است. همچنین در نوع دیگر می توان کل تیرها را به سقف تیرچه بلوک متصل نمود.

۲- پله در ساختمان بتنی

صحیح ترین روش ساخت پاگرد و دال های شمشیری از جنس دال بتن مسلح است که در حین اجرای اسکلت بتنی با قالب بندی و آرماتورگزاری بتن ریزی می شود.

نحوه اجرا باید پیوسته و به نحوه صحیحی با تیر طبقات اتصال پیدا کند.

در اجرای راه پله در ساختمان های اسکلت بتی باید  به نکات زیر توجه شود:

در پاگرد باید آرماتورگزاری شود نه تیرچه بلوک.فاصله ی آرماتور های حرارتی(فرعی)روی تیرچه بلوک طبق آیین نامه ۱۲ الی ۱۵ سانتی متر می باشد.

حفاظ چیست؟

شبکه حفاظتی منظم که در فضا های گوناگون با کاربردهای مختلف تعبیه می شود. برای محصور کردن فضا، حفظ امنیت در راه پله ها، جدا سازی سایت ها

حفاظ یکی از مهم ترین راه ها برای افزایش ایمنی منازل مسکونی می باشد. نرده روی دیوار در همان نگاه اول سارق را از برنامه ریزی برای سرقت از منزل باز می دارد. زیرا باعث افزایش ریسک سرقت می شود. نرده های مختلفی در مدل های گوناگون وجود دارد. نرده های پله از جنس های متفاوت و با اجرای متفاوت موجود می باشد ، حفاظ هایی از جنس ، فلز ، آلومینیوم ، چوب ، استیل و یا بصورت ترکیبی هم استفاده می کنند.

انواع نرده و حفاظ

☆ استیل

☆ شیشه ای

☆ پلکسی

☆ سنگی و بتنی

☆ چوبی

☆ نرده های پیش ساخته

☆ حفاظ

 نرده های استیل

این جنس در طرح های اولیه دارای شبکه هایی از میله های عمودی افقی بوده که با پیشرفت صنعتی انقلاب عظیمی در طرح های آن به وجود آمد. امروزه طرح های فرفورژه به دلیل قیمت مناسب تر خواهان بیشتری را به خود جذب می کند. در واقع تفاوت نرده های فلزی با سایر مصالح به قیمت پائین و استحکام بالای آنها می باشد.

ویژگی

▪ ضد خش

▪ ضد خوردگی و زنگ زدگی

▪ دارای جلوه زیبا و عدم تغییر رنگ در اتر تابش مستقیم نور خورشید و عوامل مختلف جوی

▪  فرم پذیری راحت آن.

▪ دارای مقاومت بالادر برابر محیط قلیایی و اشعه ماورای بنفش.

▪ سطح صاف آن به راحتی قابل شستشو می باشد.

موارد استفاده

مناسب برای حفاظ بالکن و راه پله و حفاظ پنجره ها و درب ها.طراحی و ساخت پله های استیل و شیشه ای در طرح های مختلف (قوسی و کابلی ).

نرده های شیشه ای

این گونه از نرده ها همانطور که از اسمشان پیداست بیشتر حجمشان را شیشه تشکیل می دهد. و دارای ساختاری خاص از ترکیب فلز و شیشه است. در واقع شیشه را توسط پروفیل های طراحی شده به قاب فلزی متصل می کنند.

ویژگی

▪ سطحی براق و شفاف.

▪ شکنندگی آن بیشتر از پلکسی و  از خش خوردگی آسیب کمتری به خود می بینند.

▪ قابل شست و شو.

▪ نسبت به پلکسی مقرون به صرفه تر هستند.

نرده پلکسی گلاس

جنس آن از پلاستیک فشرده شده و نزدیک به شیشه است. به خاطر شفافیت و عبور نو از خود جلوه ی زیبایی به فضا می دهد. آنها تکه تکه و نحوه ی اتصالاتشان به وسیله ی پیچ های مخصوص صورت میگیرد.

ویژگی

▪ سطحی براق و شفاف.

▪ از ضربه خوردگی و کدری و خش مصون نیستند.

▪ به خاطر ظرافت وشکننده گی زیاد در نمای داخل ساختمان استفاده می شود.

▪ از لحاظ قیمت کمی سر تر از دیگر مصالح است.

نرده های سنگی

این محسول تهیه شده از سنگ طبیعی و با دوام طولانی تر می باشد که نمای سلطنتی و زیبا به منازل می دهد و با توجه به یکنواخت بودن ودارا بودن تنوع مدل می تواند جوابگوی سلایق مختلف باشد.

ویژگی

▪ در اثر ضربه شکننده اند.

▪ به کارگیری ان در فضای باز بخصوص در محیط های مرطوب به دلیل افزایش سرعت فرسایش توصیه نمی شود.

▪ معمولا حجیم و دارای وزن زیاد هستند.

نرده های چوبی

این جنس از نرده ها معمولا از نراد و افرا ساخته می شوند.

ویژگی

در برابر آب مقاومت خوبی ندارند و برای حفظ آن از نگه دارنده های شیمیایی متفاوتی از جمله روغن جلا و براق کننده ها می توان اشاره کرد. همچنین به خاطر حس گرمی ولطافت بصری ای که دارد در معماری داخلی و طراحی دکراسیون استفاده می شود.

نرده و پله پیش ساخته

مورد استفاده در ساختمان های اداری، تجاری، مسکونی کف پله ها دارای آپشن های شیشه، چوب، سنگ می باشد تمام پله با اتصالات پیچ های آلن منتاج می گردد و هیچ گونه نیازی به جوشکاری در محل اجرا را ندارد.

نرده و هندریل این پله ها به طور جداگانه قابل نصب بر روی کفه ی پله ها و پیشانی پله ها می باشد و در انواع متنوعی قابل انتخاب می باشد.

حفاظ ها

ویژگی

▪ ضد خش.

▪ ضد خوردگی و زنگ زدگی.

▪ دارای جلوه زیبا و دکوراتیو.

▪ عدم تغییر رنگ در اثر تابش مستقیم نور خورشید و عوامل مختلف جویدارای مقاومت بالا در برابر محیط قلیایی و اشعه ماورای بنفش.

▪ سطح صاف آن به راحتی قابل شستشو می باشددارای استقامت بالا.

▪حفاظت از اماکن عمومی.

موارد استفاده

مناسب برای حفاظ بالکن و راه پله و حفاظ پنجره ها و درب ها مناسب ومورد استفاده بانکهای مختلف ومراکز تجاری می باشد.

انواع حفاظ پنجره

۱- حفاظ پنجره استیل

نصب حفاظ استیل علاوه بر شکیل شدن محیط اجرایی باعث ایجاد امنیت فوق العاده بالایی می گردد. یکی از انواع پرکاربرد حفاظ های پنجره ،حفاظ پنجره استیل می باشد. استفاده از استیل  در حفاظ پنجره علاوه بر زیبایی پنجره باعث می شود تا حفاظ سالیان سال بدون ایجاد مشکل و تغییرات و دگرگونی در آن ، مورد استفاده قرار بگیرد. به دلیل تنوع در طرح ، حفاظ پنجره استیل را می توان در مدل های مختلف و برای انواع پنجره ها و طبقات مختلف نصب نمود. بهتر است قبل از بروز هر گونه اتفاق ناگواری نسبت به اجرای حفاظ استیل پنجره برای ساختمان اقدام کرد. اجرای حفاظ پنجره در ساختمان‌ها علاوه بر جلوگیری از سقوط افراد از طبقات بالا، مانع ورود سارق به طبقات پایین می‌شود.

۲- حفاظ های پنجره آکاردئونی

این حفاظ های  پنجره دارای حالت تاشو هستند و همان طور که از نام آنها پیداست به صورت آکاردئونی باز و بسته می شوند ، این حفاظ های پنجره برای پوشش قسمت های خارجی سطوح وسیعی از شیشه و درب ها مناسب اند.

۳- حفاظ پنجره باهاماس ( برمودائی )

این حفاظ پنجره های ایده آل که معمولا از چوب  یا فلز مانند ( حفاط پنجره استیل ) ساخته می شود، در قسمت خارجی پنجره ها اجرا می شوند و جنبه حفاظتی در برابر باد و طوفان دارد. طراحی این نوع حفاظ ها به صورتی است که هنگام باز شدن، لبه بالایی بسته می ماند و تنها لبه پایین به سمت بالا و به شکل سایبان باز می شود.

۴- حفاظ های پنجره شبه چوب و وینیل

مزایا: این حفاظ های پنجره در مقابل رطوبت و احتراق مقاومت بالایی دارند، که این ویژگی اینو نوع حفاظ ها را از دیگر حفاظ پنجره متمایز میکند. به دلیل همین مقاومت در برابر رطوبت است که حفاظ های پنجره شبه چوب و وینیلی، انتخاب مناسبی برای استفاده در فضاهایی با رطوبت بالا به حساب می آیند؛ چرا که خیالتان از بابت پوسیدگی و ترک خوردنشان راحت تر خواهد بود. همچنین این حفاظ ها انعطاف پذیری بیشتری با انواع سبک و طرح های  دکوراسیونی دارند.

معایب: حفاظ پنجره ی شبه چوب و وینیل، بسیار سریع گرد و غبار را به خود جذب می کنند و باید در فواصل زمانی کوتاه تری آن ها را نظافت نمود.

هزینه: حفاظ های پنجره شبه چوب و وینیل ارزان تر از حفاظ های چوب طبیعی تمام خواهند شد. و حتی می توان گفت که مرغوب ترین و گران ترین حفاظ های وینیل باز هم از حفاظ پنجره استیل و چوبی و فلزی ارزان تر است. 

۵- حفاظ های پنجره جالیزی

این نوع حفاظ پنجره، دارای شیارهایی به پهنای ۴ الی ۵ سانتی متر بوده و طراحی آن به نحوی است که هوا به خوبی می تواند از آن عبور کند و به سمت داخل و خارج فضا در جریان باشد. اگر تمایل به حفظ حریم داخلی و کنترل نور ورودی دارید این نوع حفاظ ها (بعد از حفاظ استیل ) بهترین گزینه محسوب می شوند.

۶- حفاظ های رول شونده

این حفاظ ها معمولا مقابل درب فروشگاه ها و مغازه ها و همچنین مقابل پارکینگ خانه ها دیده میشوند. این ها حفاظ ها جنبه محافظتی بسیاربالا و قابل اعتماد دارند و در هنگام باز شدن به سمت بالا رول می شوند.

۷- حفاظ های پنجره ابرویی

حفاظ های ابرویی حفاظ هایی هستند که عرض آن ها از ارتفاع آن ها بیشتر بوده و شکلی مشابه به ابرو را دارند. این نوع حفاظ پنجره را می توان روی برخی از پنجره های بزرگ ساختمان ها مشاهده کرد.

حفاظ کافه ای: این نوع حفاظ ها ، حفاظ های کوچکی اند که تنها نیمه زیرین دو لنگه پنجره را می پوشانند. در این نوع حفاظ پنجره در عین این که حریم داخلی را حفظ میکند ، مقدار زیادی از نور خورشید نیز وارد فضا می شود. در حقیقت با استفاده از حفاظ های پنجره کافه ای ، تلفیقی از حریم محفوظ و روشنایی و نور طبیعی خورشید را یک جا داریم.

۸- حفاظ پنجره چوبی

حفاظ پنجره چوبی یکی از محبوب ترین حفاظ های داخلی هستند. حفاظ های چوبی ، سنتی و طبیعی هستند و حس خوبی دارند. این نوع حفاظ پنجره میتواند با هر نوع دکور داخلی ساختمان مناسب و متداول باشد. حفاظ چوبی بسیار سریع  خود را با هر سبک و رنگ دکوراسیون داخلی تطبیق می دهند.

یکی از بزرگترین معایب حفاظ پنجره چوبی ، حساسیت چوب در مقابل نم و رطوبت است و این موضوع باعث می شود این نوع حفاظ پنجره برای پنجره های فضاهایی مانند آشپزخانه و سرویس بهداشتی مناسب نباشد زیرا رطوبت سبب ترک خوردن و تخریب آن می شود. از دیگر معایب آن نیاز مداوم آن به نظافت است ؛ چرا که این حفاظ ها زود گرد و غبار را به خود جذب می کنند و کثیف می شوند.

نحوه مراقبت و نظافت: حفاظ پنجره ی چوبی رسیدگی و مراقبت کمی نیاز دارند ، کافیسیت با یک دستمال نخی و نرم گرد گیری شود. شستن این حفاظ ها با آب توصیه نمی شود ، زیرا هر چه قدر هم سریع آن را خشک کنید باز هم رطوبت به خورد آن می رود و سبب آسیب رسیدن به آن می شود، استفاده از جاروبرقی برای تمیز کردن شیارهای آن نیز بسیار مناسب است.

حرف پایانی

انسان همیشه با به‌ کار بردن دانش و وسایلی که در اختیار داشته، در هر زمان توانسته به گونه‌ای مناسب مواردی را برای آسایش زندگی اش فراهم کند. امروزه به دلیل نیازی که بشر به ساختمان‌های بلند دارد، بهره‌گیری از وسایل حفاظتی مناسب در پنجره ها و بر روی دیوارها و وسایل ارتباطی مانند پله، آسانسور بسیار ضروری است.