تجهیزات جریان ضعیف
تجهیزات جریان ضعیف ، مدارهای الکتریکی مرتبط با سیم کشی تلفن، سیستم های اطفاء حریق، دوربین مدار بسته، سیستم اعلام سرقت و… می باشد. با وجود نام جریان ضعیف، بایستی اهمیت بسیار زیادی متوجه این مقوله گردد. کیفیت اتصال در این سیستم ها، به عنوان مثال میزان انتقال صدا در تلفن یا آیفون، کیفیت تصویر در دوربین مداربسته، دریافت سیگنال در آنتن مرکزی و… از اهمیت بالایی برخورداراست.
سطح مقطع هادی در سیستم تجهیزات جریان ضعیف اهمیت چندانی ندارد. در سیستم جریان ضعیف، حفاظ دار بودن هادی ها مهم تعیین کننده می باشد.سیستم جریان ضعیف سیم کشی روشنایی ها و پریزهای برق، سطح مقطع سیم ، عامل اصلی در انتخاب هادی ها است. برای پیشگیری ازمشکلات و اتصالات برقی، اهمیت دادن به مبحث تجهیزات جریان ضعیف حائز اهمیت می باشد.
چنانچه جهت صرفه جویی درهزینه ها، از سیم آلومینیومی در تجهیزات جریان ضعیف استفاده می کنید؛ حتما از اتصال عایق دار بهره ببرید. در صورتی که نیروی برق مجاز در کابل ها ( بر اساس وات ) تعیین نشده باشد، بهتر است از لامپ 60 وات در تجهیزات جریان ضعیف استفاده شود. چنانچه در زمان دریافت قبض برق، شوکه شدید به معنای وجود اختلالات در تجهیزات جریان ضعیف می باشد. تجهیزات جریان ضعیف را می توان به شکل روتین و با فواصل زمانی معین جهت جلوگیری از مشکلات برقی، مورد چک آپ قرار داد. جریان برق جاری در خطوط تلفن، نوعی از تجهیزات جریان ضعیف می باشند.
تجهیزات جریان ضعیف چیست؟
تجهیزات جریان ضعیف عبارت است از سیم کشی و نصب قطعات و اتصالات مربوطه مانند سیم کشی تلفن، سیم کشی سیستم های اعلام حریق، دوربین مدار بسته، سیستم های اعلام سرقت و…
در پُرسه سیم کشی تجهیزات جریان ضعیف، انتخاب نوع کابل، سیم، قطعات و اتصالات مربوطه بسیار حائز اهمیت می باشد. این پُرسه بایستی با مهارت تکنسین مربوطه عجین بوده تا نتیجه کار، با استاندارد تجهیزات جریان ضعیف همخوانی داشته باشد.
کابل های مورد استفاده در تجهیزات جریان ضعیف کدامند؟
دو نوع کلی کابل در روند کاری تجهیزات جریان ضعیف مورد استفاده می باشند. این دو نوع کابل عبارتند از * کابل های با زوج تابیده و * کابل های هم محور.
* کابل های با زوج تابیده (PT)
تمرکز اصلی در این کابل ها بر هادی کابل می باشد. علت تابیدن زوج سیم ها در این نوع کابل ها به دلیل عدم ایجاد میدان مغناطیسی در هادی ها است؛ دلیل دیگر خنثی سازی اثرات نویز ایجاد شده بر روی کابل ها می باشد. این کابل ها در دو نوع عمده بدون حفاظ (UTP) و با حفاظ (STP)در سیستم های مخابراتی به وفور مورد کاربرد می باشند.
* کابل هم محور
کابل های هم محور در تجهیزات جریان ضعیف، قابلیت دفع عوامل محیطی مزاحم و مختل کننده را دارند.
این کابل ها از پوسته خارجی، حفاظ مسی بافته، عایق پلاستیکی و هادی مسی (به ترتیب از لایه بیرونی به داخلی) تشکیل گردیده اند. متداولترین کاربرد این کابل ها در آنتن تلویزیون و سیستم های دوربین مدار بسته می باشد.
دو نوع اصلی این کابل هاعبارتند از 95 RG و 6 RG .دو نوع کانکتور (اتصال دهنده) برای این کابل ها وجود دارد؛ کانکتور F و کانکتور BNC.
رسته بندی انواع کابل TP
| مشخصات | رسته |
| قابل استفاده در ارتباط تلفنی. برای انتقال اطلاعات(داده ها) مورد استفاده نیست | 1-CAT |
| قابلیت انتقال داده ها تا سرعت bpsM 4 را داراست | 2-CAT |
| در شبکه ها با استانداردaseB 10-T استفاده می شده است و قابلیت انتقال داده تا سرعت bpsM 10 را داراست | 3- CAT |
| در شبکه های tokenring استفاده شده و قابلیت انتقال داده ها تا سرعت bpsM 10 را دارا می باشد. | 4- CAT |
| توانایی انتقال داده تا سرعت bpsM 1000 را داراست | e5- CAT |
| در این نوع از هر 4 زوج سیم به هم تابیده شده جهت انتقال داده استفاده می شود و سریع ترین سرعت انتقال را دارد. | 6- CAT |
ابزارکابل کشی در جریان ضعیف
ابزار کابل کشی تجهیزات جریان ضعیف عبارتند از ابزارهایی که مخصوص روکش برداری، برش و پرس، نصب فیش و… اشاره نمود. در صورت محدودیت ابزاری می توان از ابزارهای متداول کابل کشی معمولی در این پُرسه نیز بهره برد. اما به جهت دقت و ظرافت کار بهتر است از ابزار کابل کشی مخصوص تجهیزات ضعیف استفاده کرد.
در ذیل به شکل مختصر به معرفی و کاربرد ابزارکابل کشی تجهیزات جریان ضعیف اشاره خواهد شد:
1// روکش بردار کابل
ابزاری مناسب برای روکش برداری کابل های TPو کواکسیال می باشد.
2// آچار سوکت زن
آچار سوکت زن برای اتصال کابل های RG و فقط از خانواده TP (زوج تابیده) و اتصال آنها به سوکت های RG بهره برده می شود.
3// پانچ زن سیم کشی تلفن
از این ابزار جهت اتصالات غیر پیچ و فشاری پایین رو در سیم کشی ترمینال ( به ویژه ترمینال IDC) استفاده می شود. درمواردی مانند جعبه های تقسیم تلفن و یا اتصالات داخلی انواع سوکت ( پریزها) مورد استفاده می باشد.
4// پرس 6 گوشه (شش گوشه زن)
این پرس شبیه پرس سرسیم های بند پوتینی می باشد. این پرس برای انجام پرس در اتصالات فیش BNC وکانکتور F و اتصال RCA مورد استفاده می باشد.
اتصالات تجهیزات جریان ضعیف
اتصالات تجهیزات جریان ضعیف 4 گروه عمده را در بر می گیرد: 1. اتصالات کابل کواکسیال ( شامل آنتن IEC، انتن6، BNC) که در آن از اتصالات پیچی، لحیمی و پرسی بهره برده می شود. 2. اتصالات تلفنی و شبکه (اتصالات 9- RJ، 11- RJ، 45- RJ) 3. اتصالات ترمینالی( پیچی و کرون) و 4. اتصالات فیشی (RCA، AUX و تغذیه ای)
انواع مبدل تجهیزات جریان ضعیف
مبدل های تجهیزات جریان ضعیف عبارتند از * فیشی و * تبدیل بدون واسطه. در مبدل های نوع فیشی از یک کابل برای این کار استفاده می شود. حال آنکه برای مبدل بدو واسطه از مبدل های آماده بهره برده می شود.
*** مقررات ملی ساختمان مبحث 31
مدارهای هر یک از سیستم های جریان ضعیف بایستی به شکل مستقل کشیده شوند. جز در موارد مجاز، نبایستی با مدارهای سیستم های دیگر ، به ویژه با مدارهای قدرت ( روشنایی، موتور، پریز و…) به شکل یکجا سیم کشی شود.
سیستم های جریان ضعیف الزامی و اختیاری
| شبکه رایانه | آنتن مرکزی | پیام رسانی | اعلام حریق | در باز کن | زنگ اخبار یا احضار | تلفن | نوع سیستم نوع ساختمان |
| – | – | – | – | + | – | + | مسکونی کمتر از طبقه ( از کف زمین) |
| – | + | – | + | + | – | + | مسکونی طبقه و بیشتر ( از کف زمین) |
| – | – | – | + | + | + | اداری، تجاری، خدمات عمومی | |
| – | – | + | + | – | + | + | بیمارستان ها درمانگاه ها |
| – | – | + | + | – | – | + | مراکز اجتماع ( مساجد، تئاترها، سینماها، سالن ها ونظایر آن |
حداقل قطر یا سطح مقطع هادی های جریان ضعیف
| شبکه رایانه | آنتن مرکزی | پیام رسانی | اعلام حریق | در باز کن | زنگ احضار | تلفن | سیستم |
| * | کابل هم محور 75 اُهم | 5/1 | * | 0.6 | 0.6 | 0.6 | حداقل قطر یا سطح مقطع (بر حسب میلی متر) |
# تجهیزات جریان ضعیف و آیفون ها
همانطور که مستحضر هستید تا چند دهه پیش تنها از آیفون های صوتی در سیستم ساختمان سازی بهره برده می شد. با ورود آیفون های تصویری، یک زیر مجموعه به تجهیزات جریان ضعیف افزوده شد. کابل مورد استفاده در نصب آیفون ها به عنوان رابط مابین پنل ورودی، منبع تغذیه، صفحه نمایش و قفل باز کن می باشد. کابل های آیفون ها از نوع فویل دار و در دو سطح مقطع 0.4 و 0.6 میلی متر مورد استفاده قرارمی گیرند. کابل های آیفون نیز نظیر کبل تلفن در زوج سیم های 20، 15، 10، 6، 5، 4، 3، 2 تولید و عرضه می گردند.
علت وجود فویل در کابل آیفون، نویز گیری و ممانعت از اختلال در صدا و تصویر می باشد. جهت انتخاب نوع کابل و تعداد زوج سیم برای آیفون ها، اطلاعات زیر نیاز است:
* تعداد طبقات
* مدل و نوع آیفون
* روش لوله گذاری
انواع قوطی تو کار برای نصب پنل های صوتی و تصویری آیفون
جهت نصب پنل های صوتی و تصویری از قوطی های توکار استفاده می گردد که قطعا یکی از 4 نوع زیر می باشد:
- قوطی توکار تک ماژول صوتی
- قوطی توکار تک ماژول تصویری ( 30 میلی متر بلندتر از انواع صوتی)
- قوطی تو کار دو ماژول
- قوطی تو کار سه ماژول
# دسته بندی سیستم اعلام حریق
سیستم اعلام حریق برای حفاظت ازجان و مال افراد در ساختمان سازی تعبیه می گردند. سیستم اعلام حریق نیز یکی از زیرمجموعه های تجهیزات جریان ضعیف می باشد. سیستم اعلام حریق به دو گروه کلی دسته بندی می شوند:
سیستم اعلام حریق انفرادی
این نوع سیستم بروز آتش در یک مکان را توسط آژیر و چراغ چشمک زن اعلام می نماید.
سیستم اعلام حریق مرکزی
این سیستم علاوه بر شناسایی محل آتش سوزی،اطلاعات آن را به تابلو کنترل مرکزی اعلام و با آزیر و چراغ چشمک زن ساکنین ساختمان را مطلع می نماید. در برخی موارد با کمک خط تلفن مرکز آتش نشانی نیز اطلاع داده می شود. این سیستم ها به شکل کلی در دو صورت سیستم های* دستی و * اتوماتیک تقسیم بندی می شوند.
در مورد نوع سیم به کار رفته در مدارهای اعلام حریق در مقررات ملی ایران صراحتی وجود ندارد اما استانداردهای جهانی مانندBS کابل shield را ضروری دانسته است.
# تلفن
یکی دیگر از مواردی که برای نصب آن در ساختمان از تجهیزات جریان ضعیف بهره برده می شود، تلفن است. کابل های مورد استفاده در سیستم های تلفن بایستی نوعی پرده فلزی ( نظیر فویل، زره و…) دارا باشند. از سوی دیگر نیز بایستی یک رشته هادی مخصوص اتصال زمین نیز داشته باشند.
اتصالات بین جعبه تقسیم ترمینال و محل دستگاه تلفن ( پریز تلفن) بایستی مشتمل بر سه رشته هادی بوده و قطر کابل تلفن، طبق مقررات ملی 13-8-0-8 ، حداقل 0.6 میلی متر باشد. پریزهای موردا استفاده بایستی چند کنتاکته باشد، تا امکان دو، سه یا چندشاخه های تلفن به پریزهای برق میسر نباشد.
# آنتن مرکزی
مرکز تقویت و تغییر فرکانس سیستم آنتن مرکزی باید تمامی کانال های موجود در منطقۀ نصب را شامل شود و حداقل قدرت تقویت آن، معادل با حداکثر افت در کل سیستم توزیع شبکه محلی باشد. کابل های مورد استفاده در سیستم توزیع آنتن، باید از نوع هم محور و با امپدانس مشخصۀ ۷۵ اهم بوده و سطح مقطع آن با توجه به مشخصات سیستم و افت آن انتخاب گردد.
مدارهای آنتن مرکزی به شکل جداگانه در لوله های مخصوص جایگذاری می شود. آنتن مرکزی در بالاترین نقطه ساختمان قرار داده و در انتهای آنتن مقاومت گذاشته می شود. قرار دادن مقاومت در بالای آنتن از برگشت موج انتقالی جلوگیری به عمل می آورد.
به جزئیات نیز اهمیت دهید
تجهیزات جریان ضیف بر خلاف کم اهمیت به نظر رسیدن، در سیستم برق کشی بسیار کاربردی و مهم می باشند. برخی از کارفرمایان تنها به کلیت صحیح برق کشی ساختمان توجه می نمایند، حال آنکه گاهی جزیات مهم تر و حتی حیاتی تر (نظیر سیستم اعلام حریق) نیز می باشند. در مورد برق کشی و بویژه تجهیزات جریان ضعیف به جزئیات اهمیت بیشتری بدهید. امید که مطالب فوق مفید واقع گردیده باشد. سپاس از همراهی نگاه مهربانتان.
