لوله کشی ساختمان

لوله کشی ساختمان

لوله کشی ساختمان و انواع آن شامل ( لوله کشی آب و فاضلاب، لوله کشی گاز و لوله کشی برق ). حتما باید توسط متخصص انجام شود. یکی از بخش مهم ساختمان لوله کشی درست و صحیح آن می باشد، اگر در ابتدا روی اصول طراحی شود، عمر طولانی خواهند داشت. و برایتان هزینه بر و دردسر ساز نخواهد شد ، بنابراین طراحی آنها را به متخصصان کاربلد بسپارید تا خطایی در نصب آنها صورت نگیرد.

انواع لوله ها ی آب و فاصلاب ساختمان

لوله ها را می توان به انواع مختلف از نظر جنس، کاربرد و نحوه اتصالات دسته بندی نمود. لوله هایی که در سیستم آبرسانی و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد عبارت اند از: لوله های گالوانیزه، لوله های چدنی، لوله های پنج لایه، لوله های پلاستیکی

۱– لوله های گالوانیزه

لوله های گالوانیزه خود به دو دسته تقسیم می شوند: لوله های فولادی گالوانیزه و لوله های آهنی گالوانیزه این دو نوع در بازار به لوله های آهنی سفید معروفند و عموما بین این دو فرقی گذاشته نمی شود، در صورتیکه لوله های فولادی گالوانیزه در مقایسه با نوع آهنی آن سبک تر و براق تر هستند.

۲– لوله های چدنی

جنس این لوله ها از چدن ریخته گری است و بر حسب نوع کاربرد آنها انواع و مقدار آلیاژ، شکل و طول لوله، ‌نوع اتصالات آنها با هم متفاوت هستند و اغلب در سیستم لوله کشی فاضلاب استفاده می شود.

۳- لوله های پلاستیکی

انواع لوله های پلاستیکی که در تاسیسات آب و فاضلاب بکار برده می شوند عبارتند از :

لوله های پلاستیکی پی وی سی ( پلاستیک PE، پلاستیکPB، پلاستیکPB )

☆ لوله پلاستیک PVC

اتصال لوله و قطعات آن بسیار آسانتر و سریعتر از سایر لوله ها انجام می شوددر نصب روکار احتیاجی به رنگ آمیزی ندارنددارای وزن سبک هستند و به راحتی در بین سقف کاذب و مکان هایی که دسترسی بدان مشکل است نصب می شود.

☆لوله های پلاستیک PE دارای انواع مختلف

نوع اول: داشتن چگالی، مقاومت حرارتی پایین و قابلیت انعطاف خوب از مزایای این نوع می باشد .

نوع دوم:  دارای چگالی متوسط و اندکی سخت تر از نوع اول هستند و در دمای بالا مقاومتشان بیشتر بوده و قابلیت انبساط بهتری دارند.

نوع سوم: بسیار سنگین تر از نوع قبلی و چگالی بیشتری دارند و برترین خواص فیزیکی از نظر مقاومت، قابلیت انبساط، درجه سختی،ضریب زبری را دارا هستند و از این رو کاربرد وسیعی در گازرسانی و آبرسانی دارند .

☆ لوله هایPB

لوله های پلی بوتیلن یا (PB) در برابر خوردگی ، یخ زدگی ، زنگ زدگی ، خاکهای اسیدی و رسوب گرفتگی مقاوم است . این لوله هنگام انجماد ترک نمی خورد و در دمای ۸۲ درجه سانتی گراد فشار ۵/۶اتمسفر را تحمل می کند .

انواع لوله گالوانیزه

لوله های فولادی گالوانیزه

این نوع لوله ها گاهی برای تخلیه فاضلاب لوازم بهداشتی کوچک به کار برده می شود ولی مورد استفاده اصلی آنها برای تهویه است. جنس این لوله ها از فولاد نرمی است که در ساختن آن ورقه فولاد را با فشار داخل قالب عبور داده درز آن را جوش می دهند و سپس آنها را جهت افزایش مقاومت در برابر اسیدها و زنگ زدگی ها در یک وان آبکاری روی اندود (گالوانیزه) می کنند. این نوع لوله ها نسبت به نوع آهنی در برابر اسیدها مقاومت کمتری دارند و کلیه اسیدهایی که برای چدن مضر می باشند فولاد گالوانیزه را هم خراب می کنند.

لوله های آهنی گالوانیزه

جنس این لوله ها از آهن سفید نورد شده است که درز آن توسط دستگاه های درز جوش بهم جوش داده می شود و سپس لوله را در فلز روی مذاب فرو می برند. به همین علت آنها را لوله های با درز نیز می گویند. این نوع لوله ها از رنگ تیره و خاکستریشان شناخته می شوند. و عموماً به دو صورت سبک و متوسط تولید می شوند. کلیه لوله های فولادی و آهنی گالوانیزه در شاخه های ۶متری و دو سر دنده با قططر اینچ تا ۸ اینچ تولید می گردند. قر این لوله ها معمولاً‌ قطر اسمی است که بزرگتر از قطر داخلی و کوچکتر از قطر خارجی است. همچنین در بازار این لوله ها را بر اساس نمره می شناسند. لوله های گالوانیزه نیز به وسیله دنده پیچی به یکدیگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندی می شوند.

☆ نکته ☆  از اتصال این لوله ها به روش جوشکاری باید پرهیز نمود زیرا بر اثر حرارت ناشی از جوشکاری و سوختن روکش گالوانیزه (آلیاژ روی) دود غلیظ و سفیدی تولید می شود که محیط کار را آلوده می نماید و تنفس آن ایجاد مسمومیت کرده و موجب آسیب دیدن دستگاه تنفسی می شود .

انواع لوله چدنی

جنس این لوله ها از چدن ریخته گری است و بر حسب نوع کاربرد آنها انواع و مقدار آلیاژ، شکل و طول لوله، ‌نوع اتصالات آنها با هم متفاوت هستندو اغلب در سیستم لوله کشی فاضلاب استفاده می شوند.

لوله های چدنی که در سیستم لوله کشی فاضلاب به کار می روند:

سرتوپی (یک سرتوپی، دو سرتوپی) دو سر تخت

مزایای لوله های چدنی

در برابر فشار وارده به جداره های خارجی دارای مقاومت و استحکام خوبی هستندفرسودگی این لوله ها کمتر از لوله های فلزی استمی توان براحتی از دستگاه تراکم هوا جهت باز کردن و رفع گرفتگی لوله استفاده نمودقیمت لوله های چدنی نسبت به لوله های آهنی ارزانتر است، معایب لوله های چدنی نصب لوله های چدنی نسبت به لوله های آهنی کنتدتر انجام می شودلوله های چدنی به علت تاثیر مواد شیمیایی موجود در فاضلاب زنگ می زنند و جلوگیری از زنگ زدگی آنها میسر نمی باشد داشتن وزن زیاد قطعات و کثر اتصالات و در نتیجه زیاد پیوند از معایب دیگر لوله های چدنی می باشد.

لوله های پنج لایه

در تاسیسات لوله کی ساختمان خوردگی و رسوب در لوله های فلزی خسارات و مشکلاتی را بوجود می آورد. برای حل این مشکل تا کنون تلاشهای زیادی صورت گرفته است. استفاده ازآلیاژهای مختلف با پوشش گوناگون از راه حل هایی است که تا کنون برای افزایش مقاومت فلز در برابر خوردگی به کار رفته است بی آنکه هیچ یک پاسخی قطعی به مشکل بدهند. یکی دیگر از راه هایی که برای پرهیز از مشکلات لوله های فلزی پیشنهاد شده است استفاده از لوله های پلیمری است اما به کارگیری این لوله ها در عمل نشان داده که اگر چه جایگزینی فلز با پلاستیک مسله خوردگی و پوسیدگی لوله را حل می کند اما مشکلات دیگری را باعث می شود که پیش از آن وجود نداشت از جمله نفوذ اکسیژن، محدودیت در تحمل فشار یا دمای بالا، ضریب انبساط زیاد. در این شرایط گروهی از دانشمندان به تلفیق فلز و پلیمر توجه کردند. به عنوان مثال سوپر پایپ نقطه اوج همین تکنولوژی است. تلفیقی هوشمندانه که حاصل آن لوله ای است پنج لایه شامل یک لوله آلومینیومی، دو لایه پلیمر و دو لایه چسب مخصوص که مقاومت در برابر خوردگی، زنگ زدگی ، رسوب و پوسیدگی را از لوله های پلیمری و توان تحمل حرارت مداوم، فشار بالا و نفوذ ناپذیری را از لوله های فلزی به ارث برده است. سوپر پایپ آخرین دستاورد تکنولوژی است هک برای تمام تاسیسات ساختمان قابل استفاده است و حتی در بدترین شرایط صد سال عمر می کند.

مزایای لوله های پنج لایه

زنگ نمی زند، رسوب نمی گیرد و هرگز نمی پوسد به راحتی خم می شود و شکل می پذیرد نصب آن سریع، آسان و بدون ضایعات می باشد بسیار سبک و حمل و نقل آن آسان، امکان نفوذ اکسیژن به لوله و جلویگری از لجن زدگی و تغییر رنگ آب ضریب انبساط طولی بسیار ناچیز افت فشار بسیار ناچیز بدلیل هموار بودن سطح داخل لوله مقاوم در برابر ضربه و مواد شیمیایی مقاوم در برابر فشار به علت جوش طولی آلومینیوم در لوله کشی توکار مطمئن و در نصب روکار زیبا است. در مقایسه با لوله های دیگر قطر خارجی کمتری داشته و به راحتی در داخل دیوار جاسازی و اجرا می شوددر برابر مواد شیمیایی از مقاومت بالایی برخوردار هستند.

انواع لوله کشی گاز ساختمان

 ۱- لوله کشی گاز زیر کار

سیستم لوله کشی زیر کار برای کلیه قطرهای لوله باید حتما به وسیله جوشکاری برق انجام گیرد . روش جوشکاری محلهای اتصال باید در کلیه نقاط خط جوش محیط لوله یکنواخت بوده و عاری از نواقص ظاهری باشد .

لوله های گاز نباید با لوله های آب گرم و سرد وکابل برق در یک کانال قرار داده شوند و چنانچه قرار دادن آنها در یک کانال اجتناب ناپذیر باشد باید لوله های چاز به وسیله عایق حرارتی از قبیل پشم شیشه و امثال آن در مقابل انتقال حرارت و برخورد به کابل برق محافظت گردند. اگر لوله گاز در کانال مستقلی قرار داشته باشد باید این کانال به وسیله ماسه خشک پر شود و چنانچه باسایر لوله ها در کانال مشترکی قرار دارد که نمی توان آن را با ماسه خشک پر کرد این کانال مجهز به هواکش های مناسب در نقاط مختلف باشد که در صورت نشت گاز امکان تجمع گاز در این کانال وجود نداشته باشد.

لوله های گاز زیر کار که به وسیله مصالح ساختمانی روی آنها پوشانده می شوند باید از لوله های آب گرم و سرد و کابل برق حداقل ۱۰ سانتی متر فاصله داشته باشند . در تقاطع لوله های گاز با لوله های آب یا کابل برق در کف هایی که به علت ضخامت کم آنها ، حفظ فاصله مذکور امکان پذیر نیست باید فاصله بین لوله گاز و سایر لوله ها یا کابل ها را به وسیله مواد عایق کننده یا مصالح ساختمانی مناسب پر کرد.

۲- لوله کشی گاز روکار

جنس لوله های روکار ( فولادی، مسی، لوله های قابل انعطاف)

 ۱- لوله های فولادی

لوله های مورد استفاده در لوله کشی گاز باید از جنس فولاد سیاه باشد و می تواند بدون درز و یا با درز باشد .کلیه مشخصات آنها از نظر ساخت ، مواد،ابعاد،وزن،آزمایش ها با استاندارد ملی شماره یا معادل آنها بایستی مطابقت داشته باشد.

۲- لوله های مسی

استفاده از لوله های مسی با طول حداکثر ۱.۵ متر برای اتصال سیستم لوله کشی به دستگاههای گازسوز ثابت با رعایت کلیه اصول ایمنی مجاز است.

لوله های مسی در محلی نصب گردند که از صدمات فیزیکی مصون باشند.

۳- لوله های قابل انعطاف

برای اتصال دستگاههای گاز سوز خانگی به سیستم لوله کشی مورد استفاده قرار می گیرد.

جنس این لوله ها مطابق استاندارد ملی ۷۷۴ باید از نوع لاستیک مصنوعی تقویت شده تا قطر ۱۶ میلی متر ( در صورت نیاز به قطر بالاتر باید از شیلنگ های استاندارد فشار قوی و مخصوص گاز استفاده شود ) که جدار داخلی آنت با لایه ای از مصالح مقاوم در مقابل گاز و مواد نفتی، تقویت شده باشد.

☆ حداکثر طول لوله های لاستیکی برای اتصال وسایل گاز سوز به لوله کشی گاز ( شیر مصرف ) باید ۱۲۰ سانتی متر باشد.

☆ لوله کشی گاز وقتی روکار است که دسترسی به آن مستقیم باشد و نیازی به باز کردن ، برداشتن و یا جابجاکردن هیچ مانعی نباشد.

☆ استفاده از اتصالات دنده ای مجاز نیست. چنانچه در قسمتی از لوله کشی داخلی، استفاده از اتصالات دنده ای حداکثر تا قطر ۵۰ میلی متر ( ۲ اینج ) به تشخیص مهندس ناظر اجتناب پذیر باشد، باید طبق استاندارد ملی ۱۷۹۸ و رعایت سایر موارد انجام پذیرد‌.

☆ در لوله كشي روكار براي حفاظت لوله بايد رنگ آميزي انجام شود ( چربی زدایی، زنگ زدایی، ضد زنگ، رنگ روشن )

☆ لوله كشي روكار تا قطر ۲ اينچ ، جوشي و يا دنده اي بوده و بيشتر از قطر ۲ اينچ بايد جوشكاري برق باشد.

☆ حداقل فاصله لوله از كف موتورخانه ۵ سانتی متر می باشد.

☆ فاصله لوله روكار از لوله هاي آب حداقل ۵ سانتي متر می باشد، اگرامكان نداشت لوله گاز طبق ضوابط عایق کاری لوله های توكار نوارپيچی شود.

☆ فاصله لوله  گاز با سيم برق روكار ، كليد و پريز برق حداقل ۵ سانتي متر می باشد.

☆ در صورت استفاده از غلاف ، در دو سر لوله از لاستيك مسدود كننده استفاده شود .

☆ عبور لوله گاز از پشت دستگاه  گازسوز بايد در ارتفاع پائين تر از سطح شعله باشد.

☆ در صورتي كه لوله گاز از بالای دستگاه  گازسوز عبور كند بايد حداقل ۵۰ سانتی متر از سطح شعله بالاتر باشد.

☆ كليه لوله های روكار بايد با ديوار يك سانتي متر فاصله داشته باشد تا مواد زائد پشت آن جمع نشود.

انواع لوله کشی برق ساختمان

۱- لوله های خرطومی پلاستیکی

این لوله ها کاملا عایق و از جنس pvcهستندو در بسته ها ی ۱۵ متری و ۲۵ متری در قطر های مختلف در بازار موجود است، از این لوله در مناطق خشک و به صورت توکار استفاده می شود، انعطاف پذیری این لوله ها و ارزان بودن آن از محاسن این لوله ها و پایین بودن استقامت این لوله ها از معایب آن است.

۲- لوله های پلاستیکی سخت PVC

این لوله ها کاملا عایق و از جنس PVC سخت می باشند مقاوم بودن در مقابل مواد شیمیایی، استحکام مکانیکی، مقاومت در برابر زنگ زدگی، سبک بودن واززان بودن این لوله ها از محاسن آن وعدم مقاومت در برابر حرارت و ضربه پذیری از معایب این لوله ها به شمار می آید،این لوله ها بیشتر در زیر سقف های بتنی مورد استفاده قرار می گیر

۳- لوله های خرطومی فلزی یا فلکسی

این نوع لوله ها که فلزی هستند و قابل انعطاف وبه صورت روکار استفاده می شود، استحکام بالا از مزایای این لوله ها به شمار می آید.

۴- لوله ها پلی اتیلن

این لوله های از لوله های خرطومی محکم تر و از لوله های pvc نرم تر هستند از این لوله در زیر سقف ها استفاده می شود و هنگام بتن ریزی لوله آسیب نمی بیند.

سخن آخر

طراحی لوله های ساختمان یکی از بخش هایی است که باید برای آن زمان گذاشت و آن را با حوصله پیش برد، مصالحی که استفاده می کنید کیفیت آنها بسیار حائز اهمیت است و همچنین مجری کاربلدی که بتوانند با مواد با کیفیت طراحی و لوله کشی ساختمان مورد نظر را با اصول و قواعد انجام دهد.