مباحث 22 گانه نظام مهندسی
مباحث 22 گانه نظام مهندسی یا مقررات ملی ساختمان از مباحثاتی است که رعایت آن از سوی تمامی کارفرمایان و کسانی که در پُرسه انجام نوسازی یا بازسازی هستند، الزامی می باشد. برخی از مفاد این قوانین در تمامی کشورها ثابت و برخی دیگر نیز متغییر می باشد.
مباحث 22 گانه نظام مهندسی به مثابه شاخص و قوانینی فراگیر از سوی وزارت مسکن و شهرسازی تدوین می گردد.
تمامی مهندسان درزمینه های عمران، برق، معماری،طراحی، مکانیک و… ملزم به اجرای قوانین ذکر شده در مباحث 22 گانه نظام مهندسی می باشند.
همانطور که از نامش پیداست، مباحث 22 گانه نظام مهندسی شامل 22 مبحث مرتبط برای اقسام رشته های مهندسی است.
مباحث 22 گانه نظام مهندسی از منابع اصلی آزمون ها می باشد.
مباحث 22 گانه نظام مهندسی شامل مباحثی نظیر نظامات اداری، حفاظت از ساختمان ها در برابر حریق، مصالح و فرآورده های ساختمانی و… می گردد.
پی و پی سازی از مباحث فوق العاده مهم در مباحث 22 گانه نظام مهندسی می باشد.
در مباحث 22 گانه نظام مهندسی طرح و اجرای ساختمان هایی با انواع متریال نظیر فولاد، بُتن آرمه و… قید گردیده است.
از حائز اهمیت ترین مباحث 22 گانه نظام مهندسی می توان به مبحث ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا اشاره نمود.
با روند برق آسای تکنولوژی نمیتوان از اهمیت نصب و راه اندازی آسانسورها و پلکان های برقی در مباحث 22 گانه نظام مهندسی چشم پوشی کرد.
مباحث 22 گانه نظام مهندسی یا مقررات ملی ساختمان چیست؟
مباحث 22 گانه نظام مهندسی عبارت است از کلیه قوانین فنی، اجرایی و حقوقی لازم الاجرا در زمان طراحی نقشه ساختمان، اجرا و نظارت. لازم به ذکر است که این قوانین بایستی برای تمامی عملیات های ساختمانی اعم از بازسازی یا نوسازی، تغییرکاربری، مباحث مرتبط با ایمنی ساختمان، بهداشت وبهره دهی مناسب وغیره مورد رعایت از سوی کارفرمایان و مجریان طرح ها قرار گیرد .
تنظیم مباحث 22 گانه نظام مهندسی مستلزم گذراندن چه مراحلی می باشد؟
هر یک از مباحث 22 گانه نظام مهندسی ابتدا در نسخه پیش نویس تهیه می شوند. در مرحله بعد از پیش نویس، کمیته های تخصصی مرتبط با هر مبحث آنرا مورد بررسی و تحلیل قرار می دهند. پس از مرحله بررسی نوبت به نظرخواهی از سوی مراجع ذیصلاح می رسد. در این مرحله مراجع ذیصلاح اقدام به اعمال اصلاحات و تغییرات لازمه می نمایند.
پس از اعمال تغییرات از سوی مراجع ذیصلاح، نوبت به تاییدیه شورای تدوین مقررات ملی ساختمان می رسد. چنانچه مقررات تدوین شده از فیلتر شورای تدوی عبور نماید. نهایتا نوبت به تصویبیه وزیر مسکن و شهرسازی است. در انتها مقررات تدوین شده و تایید شده برای اجرا به تمامی ارگان های ذیربط ارسال می گردد.
کدام ارگان یا نهاد مسئول مستقیم تالیف مباحث22 گانه نظام مهندسی می باشد؟
ارگانی که به شکل 100% مسئولیت تدوین مباحث 22 گانه را بر عهده دارد، وزارت مسکن و شهرسازی می باشد. این وزارتخانه بر طبق ماده 33 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، به تشکیل شورای تدوین مباحث 22 گانه نظام مهندسی ( یا شورای تدوین مقررات ملی) مبادرت می ورزد. این شورا با حضور اساتید و صاحب نظران رتبه یکم کشوری به تالیف مباحث 22 گانه می پردازند. فُرم، نوع ادبیات، انتخاب واژگان، خط قرمزهای کاربرد این مباحث تماما تحت نظر و کنترل اشخاص مذکور تدوین می گردد. کمیته های تخصی نیز در این راستا به کمک آمده و نهایتا مباحث 22 گانه تدوین و تالیف می گردند.
مباحث 22 گانه نظام مهندسی در چه قالب هایی به انتشار رسیده است؟
این مباحث در 22 جلد کتاب به انتشار رسیده است. هرجلد از کتاب ها شامل مبحث خاصی به شرح ذیل می باشند:
* مبحث اول: تعاریف
مبحث نخست از مباحث 22 گانه از دو بخش مجزا تشکیل شده است. بخش اول مختص به تعاریف مربوطه اختصاص دارد. در این بخش توضیحات مختصری از هر یک از تعاریف ارائه شده است. بخش دوم مرتبط با دامنه کاربرد هر یک از تعاریف بخش اول می باشد.
* مبحث دوم : نظامات اداری
مبحث دوم از مباحث 22 گانه در راستای نظم دهی به امورات مهندسی وخدمت رسانی های مورد انتظار تدوین گردیده است. آرمان این مبحث، رفع نقاط مبهم و اشکالای است که در روند اجرای قوانین وجود داشته است. درابتدا این مبحث به آیین نامه ماده 33 از قانون نظام مهندسی پرداخته و سپس آیین نامه اجرایی مصوب از سوی سازمان نظام مهندسی را مورد بررسی قرار داده است.
* مبحث سوم : حفاظت ساختمان ها در مقابل حریق
شاید بتوان گفت که یکی از دلایل اساسی در شروع احتراق در ساختمان استفاده از مصالح و متریال های سوختنی می باشد. در همین راستا مبحث سوم به این موضوع پرداخته و استانداردهای مورد نظر جهت اجتناب از ایجاد حریق در ساختمان را ارائه و مورد بررسی قرار داده است.
* مبحث چهارم : الزامات عمومی ساختمان
این مبحث از مباحث 22 گانه به کلیت استاندارهایی که در تمامی ساختمان ها با هر نوع کاربری، اعم از مسکونی و غیر مسکونی، بایستی مورد رعایت قرار بگیرد پرداخته است.
* مبحث پنجم : مصالح و فرآورده های ساختمانی
در مبحث پنجم به شکل اختصاصی به مشخصه های فنی مصالح و متریال های ساختمانی پرداخته شده است. اختصاصات مکانیکی، فیزیکی و شیمیایی هر یک از مصالح و نحوه آزمایش آن ها نیز در این مبحث گنجانده شده است. این مشخصه ها بایستی با استانداردهای داخلی و گاها خارجی همسان گردند.
* مبحث ششم : بارهای وارد بر ساختمان
در این مبحث حداقل الزامات بارگذاری در خصوص طراحی سازه و ساختمان ارائه گردیده است.
* مبحث هفتم : پی و پی سازی
مبحث هفتم با موضوعیت پی و پی سازی ساختمان، الزام طراحی ژئوتکنیکی را مورد بحث قرار می دهد. در ابتدای این مبحث، تعاریف مرتبط ارائه شده است؛ سپس شناسای ژئوتکنیکی لایه های زمین مورد بررسی قرار می گیرد. این مبحث برای فاکتورهایی نظیر تعدد، فاصله و عمق گمانه ها، جداولی طراحی و ارائه داده است. در این مبحث حداقل هایی که بایستی در گزارشات فنی ارائه شود نیز ذکر شده است.
* مبحث هشتم : طرح و اجرای ساختمان هایی با مصالح بنایی
این مبحث به شکل اختصاصی به بنای ساختمان هایی اشاره دارد که با مصالح بنایی ساخته می شوند. اکنون چنین ساختمان هایی بیشتر در شهرهای کوچک بنا می شوند. ویرانی های حاصله از زلزله در این بناها موید این مطلب است که برای ساختن ساختمان هایی با چنین مصالحی رعایت قوانین و مقرراتی فراگیر ضروری می باشد.
* مبحث نهم : طرح و اجرای ساختمان های بُتن آرمه
مبرهن است که طراحی و اجرای ساختمان هایی با بیس بُتن آرمه نیز بایستی از قوانین و مقرراتی خاص پیروی نمایند. در فصول نخستین این مبحث تعاریف، مصالح مورد کاربرد ومشخصه های هریک از آن ها ارائه شده است. همچنین استانداردهای مرتبط، ویژگی ها و آزمایش های کیفی بُتن و اصول آرماتوربندی، عمل آوری بُتن و نگهداری از آن و…ارائه شده است. در فصول میانی و پایانی طراحی انواع ساختمان های بُتن آرمه که متاثرازانواع بار هستند، تغییر فُرم ها در طراحی پی ها، دال ها و دیوارها و در کل تمامی سازه های بُتنی مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد.
* مبحث دهم : طرح و اجرای ساختمان های فولادی
از عنوان مبحث پیداست که تمامی اصول مرتبط با سازه ها و ساختمان های فولادی مورد بررسی هستند. این مبحث، الزامات عمومی و اختصاصی ساختمان های فولادی از زاویه طراحی لرزه ای، نصب ها، حصول ایمنی و…را شامل می گردد.
* مبحث یازدهم : اجرای صنعتی ساختمان ها
مبحث یازدهم به شکل اختصاصی بر روی آیین و مقررات احداث سازه های فولادی و بُتنی متمرکز گردیده است. این مبحث، در مورد احداث ساختمان های بُتنی و فولادی به روش صنعتی تمرکز نموده است.
* مبحث دوازدهم : ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا
این مبحث، مبحثی مبسوط در مورد رعایت مسائل ایمنی از سوی تمامی عناصر مداخله گر در ساخت وسازها می باشد. قوانینی که صاحب کار، مجری طرح، نظر طرح، شهرداری مربوطه و نهایتا سازمان مهندسی موظف به رعایت آن ها می باشند، در این مبحث ارائه شده است. این حفاظت و رعایت ایمنی به تمامی عناصری که به نوعی به پروژه مربوط می گردند، مرتبط می باشد. محیط زیست، عابرین، همسایگان، وسایل نقلیه، فضای های سبزو… همگی مشمول این لیست هستند.
* مبحث سیزدهم : طرح و اجرای تاسیسات برقی ساختمان ها
این مبحث نیز در مورد تاسیسات برقی و سیم کشی ساختمان ها می باشد. در این مبحث ، موضوعاتی نظیر سیستم های تاسیساتی تا جریان 1000 ولت و بیش از 1000 ولت؛ همچنین انواعی که بیش از 1000 ولت هستند اما از سیستم های فشار ضعیف تا 1000 ولت تغذیه می کنند مورد بررسی قرار گرفته اند.
* مبحث چهاردهم : تاسیسات مکانیکی
مبحث چهردهم به شکل مختص بر روی حصول اطمینان از صحت تاسیسات مکانیکی در راستای حفاظت از جان و مال انسان ها تمرکز نموده است. در راستای نیل به این هدف بزرگ بایستی تمامی مراحل اجرا، بازرسی، بهره برداری و نگه داری تاسیسات مکانیکی مد نظر قرار داده شود.
* مبحث پانزدهم : آسانسورها و پله های برقی
این مبحث به دو بخش تقسیم می گردد که بر روی مقررات اجرایی مرتبط با آسانسورها و پله های برقی، همچنین پیاده روی های متحرک متناسب با ادغام جمعیت از زاویه سن و توانایی و البته نوع کاربری متمرکز گردیده است.
* مبحث شانزدهم : تاسیسات بهداشتی
حداقل های تاسیسات بهداشتی در این مبحث گنجانده شده است. حداقل هایی در مورد لوله کشی ها ( فاضلاب، آب باران، توزیع آب شرب) ، ذخیره سازی و… در این مبحث تبیین گردیده اند.
* مبحث هفدهم : لوله کشی گاز طبیعی
قوانین و مقررات این مبحث مشمول مصارفی تا حداکثر 5000 متر مکعب می گردد. در این مبحث نکات ایمنی در باب طراحی و اجرای لوله کشی گاز ساختمان، نصب و راه اندازی لوازم گازسوز و مباحثی از این دست را شامل می گردد.
* مبحث هجدهم : عایق بندی و تنظیم صدا
در این مبحث موضوعاتی نظیر نوفه ( صدای ناخواسته) و زمان واخنیش ( مدت زمان افت صدا پس از خاموش شدن منبع) مورد بررسی قرار گرفته است. رعایت ملزومات این مبحث موجب ایجاد آسایش برای ساکنان ساختمان می گردد.
* مبحث نوزدهم : صرفه جویی در مصرف انرژی
این مبحث به شکل کامل بر روی بهینه سازی مصرف انرژی تمرکز نموده است. عایق کاری ها، سیستم های سرمایش و گرمایش، تهویه، روشنایی و… تماما در این مبحث پوشش داده شده ند.
* مبحث بیستم : علائم و تابلوها
در این مبحث تمامی مسئولان کل و جز موظف به پیام رسانی مطلوب از طریق علائم و تابلوها در محیط زندگی مردم می باشند. * مبحث بیست و یکم : پدافند غیر عامل
این مبحث به تمامی اقداماتی اشاره دارد که به شکل غیر مسلحانه موجب سهولت مدیریت بحران در مقابل تهدیدها و اقدامات دشمنان می پردازد.
* مبحث بیست و دوم : مراقبت و نگهداری از ساختمان ها
هدف از نگارش این مبحث تعیین حداقل هایی است که در طی زمان بایستی جهت نگهداری و حفظ ساختمان رعایت گردد. این الزامات راندمان و عمر مفید ساختمان را افزایش می دهد. برای نیل به این هدف بازرسی های دوره ای از تمامی تاسیسات ( برقی، مکانیکی و…) و سازه الزامی می باشد.
ساختمان سازی اصولی
مباحث 22 گانه نظام مهندسی، ارائه دهنده اصولی هستند که بایستی برای داشتن ساختمانی ایمن و کارا مورد استفاده قرار گیرند. شاید هضم تمامی مقررات و ضوابط این مباحث برای عام غیرقابل هضم باشد؛ اما چنانچه کار به کاردان سپرده شود، دیگر از هیچ حیث نباید نگران بود.
سپاس که تا پایان با ما همراه هستید.
