غلطک

غلطک

غلطک امروزه به شکلی گسترده در پروژه های عمرانی مورد استفاده قرار می گیرد. در پروژه های مربوط به ساخت ساختمان و یا راه سازی، از غلطک برای ایجاد تغییرات در خاک، استفاده می شود.

گاهی لازم است که خاک به شکلی فشرده درآمده و چگالی بالایی به خود بگیرد در این گونه موارد کاربرد غلطک الزامی می باشد.

گاهی نیز صرفا مسطح کردن یک قسمت از زمین مد نظر است که با استفاده از غلطک صورت می گیرد.

در واقع کمک میکند علاوه بر صاف شدن سطح زمین، خاک زیر ساختمان و یا آسفالت نیز فشرده شده و در آینده امکان نشست آن وجود نداشته باشد.

البته علاوه بر خاک، برای کوبیدن ماسه و آسفالت نیز از غلطک استفاده می شود. غلطک علاوه بر کاهش نفوذپذیری، باعث بالارفتن طول عمر آسفالت نیز می شود.

نواع مختلفی دارند که برحسب نوع شان، محل  و مورد کاربردشان تعیین می گرد.

در برخی موارد مورد استفاده از آن تعیین کننده نام آن می باشد، مثلا غلطک راه سازی که مبین استفاده از این نوع غلطک در مصارف راه سازی می باشد.

غلطک پاچه بزی به دلیل ردی که از خود بر جای می گذارد به این نام خوانده می شود.

غلطک های پنوماتیک و یا لاستیکی، برای فشرده سازی خاک های شنی و یا خاک با دانه های ریز مورد استفاده قرار می گیرند.

بهتر است که برای تاثیرگذاری موثرتر، در هنگام استفاده از این غلطک بر روی مصالح داغ، از آبپاشی استفاده شود.

غلطک چیست؟

به ماشین هایی گفته می شود که در ابعاد و اندازه های مختلف برای انجام امور مربوط به مسطح کردن و فشرده کردن مصالح ساختمانی، مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به نوع غلطک، در این ماشین ها، یک یا چندتا در جلو و عقب ماشین نصب می شود. جنس این نوع ماشین ها با توجه به نوع کاربری آن، می تواند متفاوت باشد.

غلطک های عمرانی، چه انواعی دارند؟

در واقع انواعی که در امور مربوط به ساختمان و یا راه سازی استفاده می شوند، به طور کلی غلطک های راه سازی نامیده می شوند. بسته به نوع پروژه و نوع مصالحی که به فشرده سازی نیاز دارند، از انواع مختلفی ازآن استفاده می شود. مهمترین انواع غلطک ها به صورت زیر می باشند:

استوانه ای

پاچه بزی

پنوماتیک و یا چرخ لاستیکی

صاف

ارتعاشی

شبکه ای

# غلطک استوانه ای

این نوع عموما از جنس آهن، بتن و یا سنگ ساخته می شوند. اندازه ی این غلطک ها می تواند با توجه به کاربری آنها بسیار متفاوت باشد اما معمولا طول این غلطک ها، 1.5 متر و قطر آن ها حدودا 1 متر است. میزان فشاری که این غلطک ها به یک سانتی متر مربع از زمین وارد می کنند، تقریبا برابر با 7 کیلوگرم است.

# غلطک پاچه بزی

این نوع از یک استوانه ساخته شده اند که بر روی آن کنگره های مختلفی وجود دارد. این غلطک ها زمانیکه بر روی خاک حرکت می کنند، ردی مانند جای پای حرکت گوسفند و یا بز بر روی خاک به جا می گذراند. به همین دلیل به این نوع از غلطک ها، غلطک های پاچه بازی گفته می شود. این غلطک ها باعث می شوند که خاک در عین فشرده شدن، ورز نیز داده شود. علاوه بر آن  این غلطک ها می توانند با توجه به شکل و اندازه ی کنگره ها، انواع مختلفی داشته باشند. با توجه به تشخیص سازندگان ماشین ها و البته نیازهای پروژه های عمرانی، انواع گوناگونی از غلطک های کنگره دار وجود دارد. این غلطک ها در زمان حرکت، بین 8 تا 12 درصد از مساحت خاک را تحت پوشش قرار می دهند.

 # مصارف غلطک های پاچه بزی

همانطور که گفتیم این غلطک ها برای کوبیدن و نرم کردن خاک های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. اما همه ی خاک ها نمی توانند توسط غلطک پاچه بزی، کوبیده شوند. این نوع از غلطک بیشتر مناسب خاک های سنگین و خاک رس است؛ در مقابل اما برای خاک های شنی اصلا مناسب نیست.

عوامل مختلفی مانند وزن ناخالص غلطک، مساحت هر کنگره و تعداد کنگره ها، از مهم ترین عوامل موثر بر تراکم خاک هستند. زمانی که یک کنگره در حالت کاملا عمودی بر روی خاک قرار گرفته باشد، بیشترین نیرو به خاک در زیر آن وارد می شود. ارتفاع دندانه های غلطک باید بیشتر از 12 میلی متر باشد تا بتواند تاثیرگذاری لازم را بر خاک داشته باشد.

همان طور که گفتیم، این غلطک ها در زمان حرکت، تنها بین 8 تا12 درصد از مساحت خاک را تحت پوشش قرار می دهند. بنابراین برای آنکه مطمئن شویم که همه ی قسمت های خاک توسط غلطک ورز داده شده است، باید عملیات را بین 16 تا 20 بار بر روی هر منطقه از خاک انجام داد تا همهی قسمت های خاک به خوبی پوشش داده شوند. در نهایت معمولا تراکمی که برای خاک مد نظر است، باید چیزی نزدیک به 1.48  کیلوگرم در سانتی متر مربع باشد. بعد از آن باید لایه ی بالایی خاک با یک غلطک صاف، کاملا مسطح شود. فشاری که هر کنگره به سطح زیر خود وارد می کند با توجه به وزن کنگره ها میتواند از 4 تا 7 کیلوگرم بر سانتی متر مربع، برای غلطک های کوچک و از 25 تا 70 کیلوگرم بر سانتی متر مربع برای غلطک های غول پیکر افزایش پیدا کند.

# غلطک پنوماتیک و یا چرخ لاستیکی

این غلطک ها از یک نوع واگن بزرگ به همراه چهار و یا شش ردیف غلطک لاستیکی ساخته شده اند. به همین دلیل به غلطک های پنوماتیک، چرخ لاستیکی نیز گفته می شود. در این نوع از غلطک ها، 2 عامل اساسی در میزان تراکم خاک وجود دارد: فشار لاستیک و محدوده ی تماس لاستیک با خاک.

فشار لاستیک می تواند با توجه به اندازه و وزن غلطک، تا 7 کیلوگرم بر سانتی متر مربع نیز برسد. این غلطک با حرکت خود بر روی خاک، حدود 80 درصد از مساحت خاک را پوشش می دهد. وزن این غلطک ها معمولا بین 6 تا 10 هزار کیلوگرم است که با سایر بخشهای واگن که از جنس فولاد ساخته می شوند، می تواند تا 25 هزارکیلوگرم نیز افزایش یابد. برای آنکه حداکثر تراکم خاک حاصل شود، لازم است حداقل 8 بار غلطک از روی محدوده ی مورد نظر خاک عبور کند تا همه ی قسمت های خاک به خوبی پوشش داده شوند. سرعت این غلطک ها بین 6 تا 24 کیلومتر بر ساعت است.

غلطک های پنوماتیک و یا لاستیکی، برای فشرده سازی خاک های شنی و یا خاک با دانه های ریز مورد استفاده قرار می گیرند.

# غلطک صاف  

این غلطک از یک استوانه ی فولادی بزرگ در جلو و یک یا دو استوانه و یا چرخ نیز در عقب ماشین ساخته می شود. این غلطک ها با توجه به تعدادچرخ ها، به دو دسته تقسیم می شوند:

غلطکهای دو طرفه (دارای یک چرخ در عقب و یک چرخ در جلو)

غلطکهای سه چرخ (دارای یک چرخ در جلو و دو چرخ در عقب)

وزن غلطکهای دو طرفه، از 8 تا 10هزار کیلوگرم متفاوت است. این غلطک ها 100 درصد از سطح خاک را در هنگام حرکت پوشش می دهند. وزن غلطک نیز میتواند با پر کردن درام آن از آب و یا شن و ماسه ی مرطوب، افزایش پیدا کند. فشاری که یک غلطک دو طرفه بر زمین وارد می کند، چیزی برابر 10 تا 17 کیلوگرم بر سانتی متر مربع است. عملکرد این غلطک بستگی به فشاری دارد که به هر سانتی متر از خاک وارد می کند. با توجه به این فشار، تعداد دفعات تکرار، می تواند بسیار متغیر باشد. معمولا 8 بار تکرار برای فشرده کردن یک ضخامت 20 سانتی متری از خاک، مناسب خواهد بود. بستگی به جنس خاک مورد استفاده و نوع غلطک، سرعت این نوع از غلطک ها بین 3 تا 6 کیلومتر بر ساعت متفاوت خواهد بود. غلطک های صاف می توانند برای صاف کردن، شن، ماسه و سنگ های سخت بسیار مناسب باشند. این نوع غلطکها برای فشرده سازی خاک های نرم مناسب نیستند.

# غلطک ارتعاشی

این نوع از غلطک ها یک یا دو چرخ فولادی و صاف با قطر 0.9 تا 1.5 متر و عرضی بین 1.2 تا 1.8 متر دارند. وزن این غلطک ها بین 4 تا 6 هزار کیلوگرم است. ارتعاش این غلطکها از چرخش یک شفت در داخل غلطک تولید می شود. از غلطکهای ارتعاشی برای فشرده سازی آسفالت استفاده می شود.

# غلطکهای شبکه‌ای

این غلطک ها یک سطح فولادی سنگین استوانه ای دارند که یک شبکه از فولاد میله ای بر روی آن کشیده شده است. در واقع میله های فولادی به شکل تار و پود در هم تنیده شده اند اما فاصلهی بین آنها به شکلی است که سوراخ هایی بر روی استوانهی غلطک وجود دارد. این غلطک ها با توجه به نوع پروژه و جنس خاک، سرعتی بین 5 تا 24 کیلومتر بر ساعت دارند. غلطکهای شبکه ای فشار بالایی به خاک وارد میکنند اما همهی سطح خاک را به طور کامل پوشش نمی دهند. این نوع از غلطکها برای فشرده کردن خاکهای نرم و خاکستری مناسب هستند.

نکات حائز اهمیت در زمان استفاده از غلطک ها

باید توجه شود که در هنگام استفاده از این غلطکها، از سرعت کم برای حرکت بر روی خاک استفاده شود؛ چرا که معمولا بخش زیادی از مصالح مانند آسفالت و یا خاک، به راحتی به سطح غلطک می چسبند و در صورت شتاب گرفتن غلطک، این مواد میتوانند از سطح زمین کنده شوند.

همچنین بهتر است که برای تاثیرگذاری بهتر، در هنگام استفاده از این غلطک بر روی مصالح داغ، از آبپاشی استفاده شود.

به شرط تبحر، راه برای شما هموار است

غلطک و تجهیزاتی از این دست جای خود را در مصارف ساختمانی باز نموده اند. در این میان حضور نیروی انسانی متبحر در راستای افزایش راندمان تجهیزاتی نظیر غلطک بسیار حائز اهمیت می باشد.

سپاس که با ما همراه هستید.