نمای کلاسیک رومی
آنقدر دنبال افسانه شخصی ات را بگیر تا به نتیجه برسی.
نمای کلاسیک رومی : معماری رومی یا کلاسیک درست جایی را به دست گرفت که سازندگان یونان باستان پس از فروپاشی تمدن یونان از آن خارج شدند. اما برخلاف پیشینیان ، رومی ها تاکید بیشتری بر عملی بودن طرح های معماری خود داشتند. این یک عزیمت بزرگ از شیوه های معاصر بود که همواره تمرکز خود را بر طراحی بیرونی یک ساختمان و جذابیت زیبایی شناختی قرار می داد. یونانیان ، پارس ها و مصریان قبل از آنها بسیاری از آثار باستانی معماری را خلق می کردند ، اما جلای آنها فقط به نمای بیرونی محدود می شد. با کشف بتن ، قوس ها و سایر شگفتی های مهندسی در دوره روم باستان ، سازندگان رومی اکنون می توانستند سازه های باشکوهی را با فضای داخلی بسازند که قبلاً غیر عملی یا غیرممکن تلقی می شدند. این قوس سنگی به یادآوری پیروزیهای بی سابقه رومی بر پارتیان در سالهای درگذشت قرن دوم ساخته شده است. تحت حكم سپتیمیوس Severus بود كه روم توانست با موفق شود و یک جنگ داخلی شدید بین کشورهای همسایه خود باشد. رومیان بلافاصله با امپراتوری اشکانیان جنگ اعلام کردند و اشکانیان را شکست دادند. طرح های نمای رومی بیشتر از پیروزی رومیان بر پارسیان می گویند که بنظر برای کاربرد در ایران مناسب نیست، و امیدواریم از این نما کمتر استفاده شود. بنابراین نمای ساختمان بخش مهمی از طراحی بنا و طراحی شهری به حساب می‌آید. در واقع اولین چیزی که از یک ساختمان دیده میشود، پوسته‌ی بیرونی آن است که همه، حتی عابران نیز آن را می‌بینند. همچون سایر بخش‌های ساختمان، نما نیز از سبک‌های مختلفی در طراحی پیروی می‌کند که خوب است این سبک در اجزای داخلی نیز تکرار شود.
نمای کلاسیک رومی چیست؟ نمای رومی، سبکی کلاسیک است که از المان‌های معماری روم باستان الهام گرفته شده است. این نوع نما، جزء طراحی‌های لوکس و گرانقیمت به حساب می‌آید. در این نوع نما، بیشتر از انواع سنگ‌هایی نظیر تراورتن، مرمر، گرانیت و در موارد محدود از سیمان‌سفید استفاده می‌کنند. نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که اجزای زیادی از نمای کلاسیک به صورت قطعات از پیش آماده هستند و در محل فقط روی بدنه خارجی نما نصب می‌شوند. همچنین از مصالح نوین بتن الیاف شیشه(GFRC) به جای سنگ استفاده می شود. زیرا به راحتی با فرم های دلخواه قالب گیری می شود و هزینه آن از تراشیدن سنگ و به وجود آوردن فرم های خاص کمتر می باشد. اجرای این سبک در نما، جزء پرهزینه‌ترین طرح‌هاست چرا که برای اجرایی با صلابت لازم است از مصالح سنگینی مثل سنگ مرمر، گرانیت و تراورتن استفاده کرد. همچنین اجرای نمای رومی، به دلیل پیچیدگی‌های موجود، کار سختی به حساب می‌آید؛ بنابراین می‌توان گفت که نمای رومی، تصویری لوکس و ارزنده به یک ساختمان اعطا می‌کند. جالب است که بدانید در طراحی سبک رومی، تنها از المان‌های معماری روم باستان استفاده نمی‌شود به طوری که در برخی دیزاین‌ها می‌توانید المان‌های ایران باستان را نیز مشاهده کنید؛ و این شاید دلیلی بر محبوبیت چنین سبکی در میان ایرانیان است. در واقع طراحان، این سبک را با المان‌های ایرانی ترکیب کرده‌اند و امروزه نمای رومی طرحی کاملا بومی شناخته میشود.
دلایل رواج نما کلاسیک رومی
۱- ریشه‌های فرهنگی: با توجه به تغییرات سبک زندگی مردم و بررسی روند تمایل مردم و پیمانکاران به داشتن نما رومی کلاسیک ، می‌توان به رواج تجمل‌گرایی زندگی امروزه‌ی مردم پی برد. در واقع هرچه تزئینات و جزئیات نما، طراحی داخلی و خارجی ساختمان بیشتر باشد نشانگر تمایل مردم به تجمل‌گرایی است.جامعه شناسان بر این باورند که نمای کلاسیک یا رومی پاسخی به نیاز سندروم کاخ نشینی مردم است که این در تضاد با معماری اسلامی و معماری ایرانی است. نکته‌ی ارزشمندی که ارزش اشاره دارد این است که در طراحی‌های سبک معماری اسلامی و ایرانی، توجه طراحان به روح انسانی است، به صورتی که تمامی تناسبات و جزئیات در راستای آرامش بخشی به روح انسان است.
این در حالی است نمای کلاسیک یا رومی بدون در نظر گرفتن روح انسانی و در نهایت صلبیت طراحی میشود. که تداوم این سبک، عامل القای خشونت اجتماعی در جامعه خواهد بود، چرا که دیدن هر روز نماهای کلاسیک یا رومی، تداعی‌کننده دوران سلطنتی روم باستان و نظامی بودن آن است.
۲- احساس مرفه بودن: گرایش مردم و پیمانکاران به نمای کلاسیک یا رومی از وقتی آغاز شد که ساختمان‌های کلاسیک یا رومی با بیشترین قیمت در شهرهای مختلف مخصوصاً تهران به فروش رسید. و این باعث شد که افراد ثروتمند برای به رخ کشیدن دارایی‌هایشان به ساخت نماهای کلاسیک یا رومی پرداختند،
این روند محدود به مناطق بالای شهر تهران نشد و مردم قشر متوسط نیز درگیر این رقابت بی‌اساس شدند.
۳- در دسترس بودن مصالح: از عوامل دیگر گسترش نمای کلاسیک یا رومی باید به در دسترس بودن مصالح آن اشاره کرد.
در واقع کشف معادن سنگ به‌خصوص سنگ تراورتن باعث شد مصالح مورد نیاز این نما به راحتی خریداری شود و به مصرف برسد. از طرفی افزایش کشف معادن سنگ باعث کاهش قیمت سنگ در بازار شد و این تمایل مردم را به نمای کلاسیک یا رومی افزایش داد.
۴- شاخص سازی ساختمان: همان‌طور که می دانیم اولین عامل تاثیرگذار بر مخاطب ساختمان، نمای خارجی آن است. پس برای جذب مخاطب می‌توان از طریق شاخص سازی نمای ساختمان اقدام کرد.نمای کلاسیک رومی پاسخ مناسبی برای متفاوت کردن ساختمان نسبت به دیگر بناها است. تناسبات و نظم موجود در طراحی نمای کلاسیک رومی دلیل زیبا شدن این نوع نما است.
طراحی نمای رومی: جایگاه طراحی نما بر همگان مشخص است. همان‌طور که میدانید نما و طراحی اصولی آن از مهم‌ترین مواردی است که در ساختمان‌ها باید توسط متخصصین مربوطه انجام شود.
در طراحی نمای کلاسیک رومی علاوه بر تمامی مواردی که در طراحی نما به صورت کلی در نظر گرفته میشود باید به یک سری موارد اضافه تری همچون تناسبات میان اجزای به کار رفته در نمای کلاسیک توجه کرد. برای طراحی نمای کلاسیک از یک سری حجم‌ها و المان‌های از پیش ساخته شده استفاده می‌شودکه هر کدام از آنها با توجه به حجم کلی ساختمان دارای مشخصات ابعادی خاصی هستند.
برخی از المان‌های رایج نمای کلاسیک
*ستون‌های کوتاه تزئینی
*استفاده از ستون‌های با سطح مقطع دایره به‌جای چندضلعی
سرستونها و کله‌گاوی‌ها
*قوس‌های بزرگ همراه با نقشه‌های ظریف برجسته
*انواع کتیبه، گلویی‌ها، هلال، قاب پنجره
استفاده از المان‌ها ارتباط مستقیم با میزان بودجه سازنده دارد. به‌عبارت دیگر هرچه بودجه ساخت کمتر باشد تعداد المان‌های استفاده شده کمتر خواهد بود. نکته‌ی دیگری که در طراحی و اجرای این نوع نما باید مد نظر قرارداد، متناسب بودن المان‌های به کار رفته است. در واقع ابعاد المان‌های به کاررفته، با توجه به ویژگی‌های ابعادی ساختمان تغییر خواهد کرد. در نتیجه نما کلاسیک رومی یک نمای منحصر بفرد است. به همین دلیل نمی‌توان نمای ساختمان‌های مختلف را کپی برداری کرد.
ویژگی‌های سبک رومی کلاسیک: احتمالا همه می‌توانید با دیدن یک نمای رومی، این سبک را تشخیص دهید. اما به طور کلی ویژگی‌های سبک رومی به قرار زیر است:
*وجود قوس‌های منحنی و قطور
*وجود ستون‌هایی به شیوه‌ی دوریک، یونیک و قرنتی
*تعدد ستون‌های تزئینی در نمای رومی
امروزه، بیشتر نماهای رومی با استفاده از سنگ تراورتن اجرا می‌شوند. چرا که فراوانی معادن آن موجب کاهش قیمت این سنگ در بازار مصالح شده و همچنین کیفیت و دوام خوبی نیز دارد. متریال دیگری که امروزه، در اجرای نمای رومی به کار می‌رود، سیمان سفید است. البته که اجرای چنین طرح‌های پیچیده‌ای با سیمان کمی دشوارتر است، اما هزینه‌ی مصالح به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.
هزینه اجرای نما کلاسیک رومی: هزینه تمام شده ی نمای کلاسیک رومی زیاد است. به دلیل گران بودن سنگ های به کار رفته و نیروی متخصص اجرایی، این نما برای پیمانکاران هزینه بر خواهد بود.
تاریخچه ورود نما کلاسیک رومی در ایران: در ایران تا اواخر قرن 19 ارتباط خانه ها با نمای بیرون خود ، از طریق حیاط مرکزی صورت گرفته و توجه بیشتر به نمای داخلی ساختمان بوده است . بعد از قرن 20 با سفر ناصرالدین شاه به فرنگ تصمیم گرفته شد که ایران از نماهای اروپایی الگو برداری کنند که قدم اول این تغییرات هم با ساختن خانه ها در حاشیه های خیابان ها صورت گرفت . خانواده های ثروت مند ساختمان های خود را با نمای غربی و برخی از آنها کوشک خود را به صورت چهار نما پشت دیوارهای بلند می ساختند که نتیجه این عملکرد تغییرات در نمای ساختمان های ایرانی باعث شد خانه های درونگرا ایرانی کم کم به بیرونگرا تبدیل شوند با اینکه با فرهنگ درونگرایی ایرانیان تضاد زیادی داشت در سال 40 و 50 خانه ها با اینکه حریم خصوصی زندگی خود را با پرده های ضخیم و کرکره های پنهان میکردند ولی در آن سال با شفاف شدن نمای جنوبی خود به اوج خودش رسید که با ارتباط بیشتر ایرانیان با اروپاییان با وارد شدن فرهنگ آنها در نمای ساختمان خیلی تاثیر گذار بود که یکی از این نمونه دیکته شده از فرهنگ غرب نمای کلاسیک و امروزه به نام طراحی نمای رومی بوده است.
آیا نمای کلاسیک رومی با معماری ایران همسویی دارد ؟ نمای ساختمان رومی یکی از مناسب ترین گزینش ها برای افرادی است که به سبک کلاسیک علاقه دارند . چرا که این نما به علت طراحی منحصر به فردی که دارد نگاه هر رهگذری را به خود جلب می‌کند . هرچند تعداد زیادی از منتقدان به این امر تاکید دارند که طراحی نما بایستی متناسب با فرهنگ کشور باشد، اما واقعیت این است که سبک کلاسیک گستردگی جهانی دارد و ایران را نیز شامل میشود . اگر نگاهی به تاریخ کوتاه معماری ایران در روزگاران بسیار دور بیندازیم شاهد تخت جمشید خواهیم بود که متناسب با فرهنگ ایرانیان ساخته شده بود . در واقع در این روز ها نمای ساختمان رومی به دلایل متعدد از جمله وجود ذخایر سنگ تراورتن و … مورد دقت قرار گرفته است . پس بهتر است این سبک از معماری را با معماری و فرهنگ اصیل ایرانی همگام و همسو نماییم.
کاربرد سبک کلاسیک رومی در نمای ویلا
ویلا با نمای کلاسیک رومی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ آشنایی با سبک رومی کلاسیک در ویلا مروری بر تاریخچه و مزایای این سبک که ممکن است در خرید ویلا در شمال تاثیرگذار باشد، فرط خستگی و دل زدگی از شلوغی‌های شهر، راهی جز پناه بردن به سایه امن طبیعت باقی نگذاشته، دروغ نیست اگر بگوییم هر جا سخن از طبیعت میشود نگاهمان معطوف به شمال می‌گردد. افزایش خرید ویلا و فروش ویلا در شمال خود مؤید همین امر است و گواهی بر محبوبیت این دیار در میان عاشقان طبیعت. همه ما دوست داریم به دل جاده بزنیم، از چالوس بگذریم و غرق در زیبایی نوشهر شویم، متل قو را برانداز کنیم و ساعت‌ها در رامسر، در زیر درختان پرتقال و بوته‌های سبز استراحت کنیم. چه صفایی دارد ایستادن بر فراز تپه‌های شمال و چه حس فراموش شده‌ای است زل زدن به آسمان صاف؛ چه لذت وصف ناپذیری است گوش دادن به امواج دریا، دل سپردن به نغمه طبیعت و ساری شدن در بطن زیبایی‌های ممتد شمال. شاید اینجا داشتن یک ویلای زیبا آن هم با نمای رومی کلاسیک حس آرامشی به رنگ آبی دریا به شما بدهد آن زمان که از مدرنیته بیزار می شوید.
نگاهی دقیق به مشخصات سبک رومی کلاسیک ویلای شمال: سبک رومی با ستون‌های بلند و قوس‌های عریض عجین شده
همان‌طور که گفتیم نمای رومی ملهم از سبک روم است، سبکی کلاسیک که در میان اهالی روم و یونان مطرح بوده است، جلال و شکوه این سبک پای آن را به دیگر کشورها باز کرد و به عنوان سبکی مانا و محبوب در میان دیگر ملت‌ها جای داد. امروزه با الهام گرفتن از سبک رومی نمای خارجی یک ویلا را طراحی می‌کنند اما درون ویلا را کاملا مدرن می‌سازند و از این سبک تحت نام “نئوکلاسیک” پرده بر می‌دارند.
چطور یک سبک رومی را در ویلای شمال تشخیص دهیم؟ چنانچه در نمای بیرونی یک ویلا مشخصات زیر را مشاهده کردید بی‌تردید بگویید سبک ویلا رومی کلاسیک است. قوس‌هایی عریض با نقش‌هایی ریز و برجسته، ستون‌هایی کوتاه و کاملا مدور به گونه‌ای که ستون‌های زاویه دار جایگاهی در این سبک ندارند، سرستونها در کنار کتیبه‌ها و پنجره‌های منحصر به فرد. بدیهی است که اندازه سرستونها، قوسها و دیگر قسمت‌ها تابع سایز ویلا تعیین می‌گردد و در هر بنایی متفاوت است.
استفاده از سنگ و سیمان در نمای رومی کلاسیک : امروزه برای ساخت نمای رومی در انواع ویلای شمال از سیمان و یا سنگ استفاده می‌کنند، آن‌چه بر نوع مصالح انتخابی اثرگذار است قیمت، کیفیت و مهم‌تر از آن اقلیم منطقه می‌باشد. چنان چه قیمت مهم ترین فاکتور باشد، نمای رومی سیمانی را بر می‌گزینند و آن‌جا که زیبایی و کیفیت حرف اول را میزند نمای رومی سنگی انتخاب میشود. نوع سنگ انتخابی بهتر است به گونه‌ای باشد که به راحتی برش بخورد و قابلیت پیاده سازی طرح‌های ظریف و نقوش برجسته را داشته باشد. انتخاب مدبرانه نوع سنگ نه تنها زیبایی ویلا را دو چندان می‌کند بلکه در کاهش هزینه نیز نقش مهمی ایفا می‌نماید. آن‌گاه که در یونان و روم برای بار نخست از سبک رومی استفاده کردند جز سنگ، متریال دیگری در چنگشان نبود و چنین شد که سبک رومی با ستون‌هایی از جنس سنگ و سنگ‌های برش خورده در ذهن همگان تثبیت گردید، اما با گذشت زمان، افزایش معادن سنگ و به تبع آن کاهش قیمت سنگ، راه برای استفاده از سبک رومی هموارتر گشت و چنین شد که روز به روز بر محبوبیتش افزوده گردید تا آن‌جا که کماکان ابهت و شکوه خاصی را به دوش می‌کشد.
رنگ و نوع سنگ‌های استفاده شده در سبک رومی کلاسیک: اذعان کردیم سنگ‌ها محبوب‌ترین متریال استفاده شده در سبک رومی هستند و تاکید می کنیم که نوع سنگ انتخابی می‌بایست کاملا هوشمندانه و متبحرانه باشد. گوشه چشمی به رنگ سنگ در سبک رومی داشته باشیم؛ بژ و کرم را از مناسب‌ترین رنگ‌ها می‌دانند اما ایرانیان عجیب به سفید علاقمندند، علاقه‌ای که از نمای ویلاها و دیگر ساختمان‌ها کاملا عیان است، شاید دلیلش را بتوان وفور معادن سنگ تراورتن در معادن محلات دانست. اگر سفید نزد شما هم محبوب است این نکته را در نظر بگیرید که سبک رومی کلاسیک به دلیل برشکاری‌ها و پیاده‌سازی نقوش بر سنگ چنین محبوب است حال آن که بازتاب نور بر سنگ‌های سفید به نحوی است که چنین طرح‌هایی کمرنگ‌تر به نظر می‌آیند مگر آن که نقوش را با رنگی دگر رقم بزنند، همین امر سبب شده از دیرباز بهترین رنگ را برای سبک رومی کلاسیک نسکافه‌ای و بژ معرفی کنند. که در خیلی از نماهای ساختمان رومی از این رنگ زیبا استفاده می کنند، البته رنگ سفید همواره محبوب بوده و تنها در نمای رومی کلاسیک ز آن استفاده نمی کنند و در نماهای دیگر نیز کاربرد دارد. به یاد داشته باشید که نمای رومی کلاسیک از جدسته نماهایی است که در آن از رنگهای روشن و سبک استفاده می شود و رنگهای تیره در این نما کاربرد زیادی ندارد.
*نکته ی مهم *
در اجرای نمای رومی حجم سازی یکی از موارد پر اهمیت برای زیبایی و ایجاد استحکام کار می باشد ولی مشاهده شده است که به منظور کاهش هزینه ها این امر با ضعیف ترین متریال ممکن و عمدتا با میلگرد، پروفیلهای سبک و یا رابیتس و بدون محاسبه مهندسی اجرا می شود که خطرات مالی و جانی زیادی را در پی خواهد داشت. یکی از مواردی که باعث می شود، هزینه اجرای نمای رومی کاهش یابد استفاده از اشکال و حجم های بی کیفیت می باشد. کلیه این موارد و برجستگیهای طرح اعم از سرستونها، قوسها و غیره که می بایست تا حد امکان به صورت یک پارچه و یا کم تکه باشد متاسفانه از قطعات ریز و عمدتا ضایعاتی تامین می شوند که با چسب به یکدیگر متصل شده اند. هرچند که این امر باعث سود مضاعف فروشندگان سنگ می شود که قطعات پرتی خود را که عمدتا تبدیل به پودر سنگ می نمودند را با اتصال به یکدیگر به حجم ها و مجسمه های سنگی گران قیمت تبدیل نموده اند ولی ضمن اینکه در اثر تغییرات جوی و آب و هوایی به مرور زمان از یکدیگر جدا و متلاشی می شوند به علت دارا بودن سطح مقطع ملات خور کم و سنگینی وزن به مرور این حجم ها خرد شده و مشکلات جبران ناپذیری را با خود به همراه خواهد داشت.
اجرای نمای رومی کلاسیک با سیمان: این سوال را در ذهن افراد ایجاد می کند که چرا با وجود استفاده از سیمان در سایر نماها, نمای رومی زیبایی منحصر به فردی دارد؟ در واقع مسئله مهم در نمای ساختمان رومی, اجرای پیچیده آن است و این مسئله است که این نما را از سایر نماها متمایز می کند. از آنجایی که هزینه ی نمای رومی با سیمان کمتر از نمونه آن با سنگ می باشد, به افرادی که به این نما علاقه دارند, توصیه می شود از نمای رومی با سیمان سفید استفاده کنند. تصاویر زیر ساختمان هایی با این نما را نشان می دهد. این نما غالبا برای ساخت نمای خارجی ویلایی به کار برده می شود.
نمای رومی سنگی یا نمای رومی سیمانی ؟ برای پاسخ به این سوال که کدام نما بهتر است ، باید فاکتورهای کیفیت ، قیمت ، مصالح بومی ، اقلیم منطقه و … را در نظر گرفت . در فاکتور کیفیت قطعا نمای ساختمان سنگی برنده این رقابت است اما در بحث قیمت ، نمای سیمانی بنده این تقابل خواهد بود . اگر در استان هایی مثل مرکزی ، اصفهان و لرستان هستید با توجه به اینکه این شهر ها مرکز تولید سنگ نما هستند توصیه می شود از سنگ در طراحی نما استفاده شود.
برای طراحی نمای ساختمان رومی به صورت حرفه ای کجا اقدام کنم ؟ طراحی نمای ساختمان رومی یک امر کاملا تخصصی و حرفه ایست . چراکه نمای یک ساختمان پوسته ای عینی و قابل لمس توسط عموم مردم است و گاها بسیاری از مردم کیفیت یک ساختمان را از روی نمای ظاهری آن حدس و گمان می زنند . ضمن اینکه طراحی نما فقط رعایت اصول زیبا شناسی در معماری نیست و توجه به اقلیم منطقه ، سطح بودجه ، مصالح بوم آور و …. می بایست توسط یک مهندس معمار در نظر گرفته شود . پس پیشنهاد میکنیم حتما طراحی نمای ساختمان خود را به یکی از متخصصین ارشد معماری بسپارید.
*** نمای رومی کلاسیک نمایی بسیار زیباست و بسته به مصالحی که استفاده می شود هزینه ها در این نما متفاوت می شود، با اینکه این نما چهره ی مثبتی از لحاظ فرهنگی برای کشور ما ندارد، امید بر این است که در آینده از این نما کمتر به کار گرفته شود و به جای آن از نماهای زیبای ایرانی استفاده شود.***
