اجرای تاسیسات مکانیکی ساختمان : با پیشرفت صنعت ساختمان و افزایش توقع کارفرمایان و استفاده کنندگان این صنعت در خصوص میزان آسایش مورد نیاز و اطمینان پذیری سیستم ها و ایمنی استفاده کنندگان، تاسیسات ساختمان به عنوان مهمترین بخش این صنعت، بدلیل ارتباط روزمره و مستمر افراد، نیاز به نگاهی علمی، دقیق و جامع دارد. از این رو امروزه رسیدن به تاسیسات ساختمان مناسب بدون کمک گرفتن از افراد متخصص پیمانکار تاسیسات مکانیکی امری محال به نظر می رسد.
در اینجا لازم به توضیح است که رسیدن به یک تاسیسات لوکس و مطابق استانداردهای روز دنیا و دارای سطح آسایش بالا مسلما بدون هزینه نخواهد بود. اما این هزینه درواقع به صورت سرمایه گذاری در نظر گرفته می شود، چرا که در نهایت موجب ارزش افزوده کل ساختمان خواهد بود. این ارزش افزوده ممکن است به دو صورت نمایان گردد:
- در میزان آسایش افرادی که از آن سیستم استفاده می کنند
- در ارزش ریالی کل ساختمان برای آن دسته از کارفرمایان که قصد فروش ملک خود را دارند.
سیستم های مکانیکی، برق و لوله کشی بخش مهمی از تاسیسات مکانیکی ساختمان هستند و می توانند زیر شاخه های مختلفی داشته باشند. تاسیسات مکانیکی، برق و لوله کشی به طور معمول توسط مشاوران و پیمانکار تاسیسات مکانیکی تخصصی طراحی شده و وارد مرحله اجرا می‌شوند. تاسیسات مکانیکی ساختمان می تواند از نظر هماهنگی و جزئیات، چالش های پیچیده ای را ایجاد کند و باید اهداف و معیارهای مختلفی را برای طراحی، نصب، راه اندازی، بهره برداری و تعمیر و نگهداری به ارمغان بیاورد. اجرای تاسیسات مکانیکی ساختمان اغلب به سیستم های گرمایشی و تهویه مطبوع مرتبط هستند، اما آن ها همچنین می توانند شامل سیستم های حمل و نقل مانند آسانسور و پله برقی، عناصر زیرساخت، کارخانه های صنعتی، ماشین آلات و.. نیز مربوط باشند.
مهندسین MEP باید به اطلاعات دقیق طراحی تاسیسات مکانیکی دسترسی داشته باشند چرا که برنامه ریزی و طرح بندی سیستم MEP، به عنوان یک پیکربندی پیچیده، به ویژه در فضاهای متراکم، در مرحله طراحی می تواند بسیار دشوار باشد. دسترسی مهندسان MEP به داده های حیاتی طراحی با استفاده از اطلاعات طراحی ساختمان BIM در حین پردازش به یک فرایند ساختمانی که می‌تواند کارایی بیشتری داشته باشد، مشکلات کمتری را در محل ایجاد می کند و طراحی سیستم را بهینه می کند.
اجرای تاسیسات مکانیکی ساختمان
اجرای تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل اجرای سیستم تهویه مطبوع، سیستم گرمایشی و سرمایشی می شود. این سیستم ها با اهداف زیر اجرا می شوند:
- حفظ کیفیت هوای داخلی
- تنظیم دمای داخلی
- تنظیم رطوبت داخلی
کیفیت هوای داخلی می تواند به وسیله ترکیبی از ورود هوای تازه به ساختمان، خروج هوای پایدار و فیلتراسیون ثابت نگه داشته شود. سیستم تهویه در تاسیسات مکانیکی ممکن است به سه شکل طبیعی، مکانیکی یا مخلوط (یک سیستم ترکیبی) باشد. از طرفی دیگر دمای داخلی را می توان به کمک سیستم های گرمایشی با خنک کاری تنظیم کرد. به طور معمول این امر به وسیله آب گرم (یا گاهی اوقات بخار) و آب سرد که به وسیله بویلرها و چیلرها تولید می شود، صورت می پذیرد و سپس به عنوان بخشی از سیستم تهویه، در گرم کردن کویل ها و کویل های خنک کننده استفاده می شود. در عوض، آب گرم ممکن است برای تامین سیستم هایی مانند رادیاتور، گرمایش کف و غیره استفاده شود.
به طور گسترده، سیستم های تهویه مطبوع می توانند در یک ساختمان یکپارچه با گرمایش و تهویه مطبوع توسط یک سیستم واحد، به عنوان مثال، دستگاه‌های تهویه مطبوع متصل به کانکتور، یکپارچه شوند و یا ممکن است ترکیبی از سیستم های جداگانه، به عنوان مثال تهویه مکانیکی با رادیاتور برای گرم کردن و واحدهای خنک کننده باشند. استخراج هوای داخل و جایگزینی آن با هوای خارج می تواند نیاز به گرمایش و خنک سازی را افزایش دهد.
این امر می تواند توسط گردش مجدد هوای داخلی یا به وسیله ی بازیابی تهویه گرما صورت گیرد. اما به طور کلی در نظر گرفتن تمام جنبه های سیستم های تهویه مطبوع در طول فرایند اجرای تاسیسات مکانیکی ساختمان با هم بسیار مهم است و این امر به دلیل تعامل بین حرارت، خنک کننده، کنترل رطوبت و تهویه است. این مساله به ویژه هنگامی پیچیده است که سایر عناصر رفتار زیست محیطی مانند افزایش حرارت خورشید، تهویه طبیعی، جرم حرارتی و… در نظر گرفته شود.
در پیشرفت های تجاری مکانیکی سیستم های تهویه، تهویه مطبوع اغلب توسط واحدهای هواساز AHU متصل به سیستم تهویه مطبوع است که هوا را از فضاهای داخلی استخراج می کند. به همین ترتیب، دستگاه های تهویه هوا می توانند برای تامین و استخراج مستقیم هوا به فضا استفاده شوند. واحدهای بارگیری هوا معمولا شامل یک جعبه عایق شده می شوند که ممکن است شامل: قفسه های فیلتر یا اتاق، فن (یا دمنده)، گرمایش، خنک کننده و رطوبت، آستناتورهای صدا و دمپر شود. واحدهای تصفیه هوا که تنها شامل یک فن و یک عنصر گرمایش یا خنک کننده در فضای خدمتی هستند، ممکن است به عنوان واحدهای فن کویل ارائه شوند.
اجرای سیستم های گرمایشی و سرمایشی در تاسیسات مکانیکی ساختمان
سیستم گرمایشی و سرمایشی یا HVAC در تاسیسات مکانیکی ساختمان، تکنولوژی هایی هستند که برای افزایش هرچه بیشتر راحتی و آسایش داخل ساختمان و محیط، مورد استفاده قرار می گیرند. هدف از به کارگیری و اجرای این تاسیسات مکانیکی، ایجاد محیطی با دمای قابل تحمل و کیفیت هوای قابل پذیرش است. HVAC، بخش مهمی از تاسیسات مکانیکی ساختمان های مسکونی مانند خانه ها، آپارتمان ها، هتل ها و تاسیسات ساختمان های اداری بزرگ و کوچک مانند برج ها و مجتمع های مسکونی و بیمارستان ها است. کندانسورها، هواسازها، اسپیلیت و فن کویل ها، چیلر، کولر آبی، کولرگازی، ایر واشر، زنت و شوفاژ از جمله انواع تجهیزات سرمایشی و گرمایشی به کارگرفته شده در تاسیسات مکانیکی ساختمان ها می‌باشند.
همچنین وجود سیستم های سرمایشی و خنک کننده در ساختمان‌های مناطق گرم و اماکنی که گرمای قابل توجهی تولید می شود، نظیر گرمای مستقیم تابش آفتاب یا گرمای حاصل از تجهیزات بسیار ضروری است. سیستم‌های سرمایش و خنک کننده ممکن است گاهی برای سیستم های انجماد و یا برخی از فرآیندهای صنعتی نیز ضروری باشند.
اجرای تاسیسات الکتریکی و برق کشی
سیستم های برق ساختمان غالبا شامل موارد زیر می شوند:
- منبع تغذیه و توزیع
- سیستم‌های اطلاعاتی و مخابراتی
- سیستم‌های کنترل
- سیستم‌های امنیتی و دسترسی
- سیستم‌های تشخیص و زنگ خطر
- روشنایی داخلی و خارجی
واضح است که در تاسیسات مکانیکی و الکتریکی، سیستم های بسیاری وجود دارد که شامل اجزای مکانیکی و الکتریکی هستند، از این رو اصطلاح M & E (مکانیکی و الکتریکی) در این زمینه به وجود آمده است. مهندسین برق، برای اجرای تاسیسات الکتریکی ابتدا نقشه های تاسیسات را از طریق معماران داخلی دریافت می کنند و سپس میزان برق مصرفی تجهیزات مختلف و مورد نیاز ساختمان و نحوه جایگیری وسایل داخل واحد‌ها را بررسی کرده و پس از آن اقدام به طراحی و اجرای تاسیسات الکتریکی می کنند.
تاسیسات الکتریکی ساختمان
تاسیسات الکتریکی ساختمان موارد زیر را شامل می شود:
- نوع چراغ ها و روشنایی مناسب برای فضاهای مختلف
- نحوه کنترل روشنایی به روش های سنتی و یا هوشمند
- برآورد میزان برق عادی و اضطراری مورد نیاز پروژه و چگونگی تامین و توزیع آن
- بررسی و اجرای سیستم های صوتی، تلفن، شبکه، آنتن مرکزی و …
- نصب و اجرای سیستم های امنیتی دوربین مدار بسته، دزدگیر، اعلام حریق و …
- اجرای سیستم های ایمنی همانند برق گیر و اتصال به زمین
اجرای تاسیسات برق ساختمان
اجرای تاسیسات برق در ساختمان شامل مراحل زیر می شود:
- ایجاد شیار روی دیوار‌ها جهت نصب کلید‌ها، پریز‌ها و لوله های برق
- سیم کشی و کابل کشی
- نصب کلید و پریز
- نصب تجهیزات و روشنایی ها
اجرای سیستم لوله کشی در تاسیسات مکانیکی ساختمان
به هر سیستمی که به مایعات اجازه حرکت می دهد سیستم لوله کشی گفته می شود و به طور معمول شامل لوله، شیر، اتصالات لوله‌کشی، مخازن و دستگاه های دیگر می شود. علاوه بر این لوله کشی مدرن ممکن است شامل لوله های سوخت و گاز نیز باشند. اصطلاح “لوله کشی” از “plumbum”، کلمه لاتین به معنای سرب گرفته شده است. این به این دلیل است که اولین لوله های به کار گرفته شده در تاسیسات ساختمان ها برای انتقال آب، لوله های سربی بوده که توسط رومی ها استفاده می شده است. پس از جنگ جهانی دوم، افزایش آگاهی از مسمومیت با سرب باعث شد که استفاده از لوله های مسی در مقایسه با سرب بیشتر شود.
امروزه سیستم های لوله کشی ساختمان برای موارد زیر استفاده می شود:
- گرمایش و سرمایش
- آب و فاضلاب
- تامین آب سرد و گرم
- سیستم های تصفیه آب و سیستم های درمانی
- آب باران، زهکشی سطحی و زیر زمین.
لوله های سوخت گاز
سیستم لوله کشی و اتصالات در تاسیسات مکانیکی ساختمان با هدف توزیع و استفاده از آب آشامیدنی شرب و حذف آب های اضافی جمع شده در محوطه و بام اجرا می شوند. سیستم لوله کشی معمولا از سیستم های آب و فاضلاب که در گروهی از ساختمان ها یا شهر به کار گرفته می شوند، متمایز می شود. اصطلاح “لوله کشی” نه تنها شامل دوش، حمام و توالت می شود، بلکه دستگاه هایی مانند ماشین لباسشویی، واحدهای زباله، آبگرمکن، ماشین ظرفشویی و چشمه های آشامیدنی را نیز شامل می شود.
لوله های انتقال آب و سایر مواد مورد استفاده در سیستم لوله کشی ساختمان باید قوی، قابل تحمل و با دوام باشد تا به اندازه ای که انتظار می‌رود عمر تاسیسات ساختمانی که در آن نصب می شوند، را افزایش دهند. سرویس بهداشتی و سیستم توالت ها معمولا از چینی ساخته می شوند و در برخی مواقع، از چدن، فولاد یا فولاد ضد زنگ ساخته شده‌اند. لوله‌های آب معمولی معمولا از فولاد، مس، برنج، پلاستیک یا سایر مواد غیرسمی ساخته می‌شوند. اما شایع‌ترین مواد برای لوله‌های فاضلاب، آهن، فولاد، مس و سیمان آزبست است.
روش های توزیع آب در ساختمان های مختلف، متفاوت است. در شهرها، شرکت های آب و فاضلاب شهرداری یا خصوصی، آب های جمع آوری شده از چاه ها، دریاچه ها، رودخانه ها و حوضچه ها را تصفیه می کنند و به ساختمان ها توزیع می کنند در حالی که در مناطق روستایی آب معمولا به طور مستقیم از چاه ها به دست می‌آید. در اکثر شهرها آب توسط پمپ ها وارد سیستم توزیع می شود، اگرچه در موارد نادر زمانی که منبع آب در کوه ها یا تپه ها در بالای یک شهر واقع شده است، فشار تولید شده توسط گرانش برای توزیع آب در سراسر سیستم کافی است. در موارد دیگر، آب از تاسیسات جمع آوری و تصفیه شده و به مخازن ذخیره هدایت می یابد و سپس به وسیله ی نیروی گرانش در سراسر سیستم جریان می یابد. اما در اکثر شهرداری ها آب به طور مستقیم به وسیله پمپ به سیستم تزریق می شود.
مخازن ذخیره سازی مرتفع، ممکن است به عنوان دستگاه های تثبیت کننده فشار و به عنوان یک منبع کمکی در صورت شکست پمپ یا فاجعه‌ای مانند آتش سوزی ارائه شوند که ممکن است نیاز به منبع آب قادر بیشتری نسبت به پمپ ها برای تامین آب داشته باشد. فشار ایجاد شده در سیستم تامین آب و اصطکاک تولید شده توسط آب از طریق لوله ها دو عاملی است که می تواند ارتفاع آب و حداکثر جریان آب توزیع شده در هر نقطه از سیستم را محدود کند.
مقررات کلی اجرای تاسیسات مکانیکی ساختمان
- طراحی، نصب، راه اندازی، سرویس و نگهداری سیستم های تاسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع باید با رعایت الزامات مندرج در مبحث ۱۴ مقررات ملّی ساختمان ایران انجام گیرد.
- طراحی تاسیسات آب سرد و گرم مصرفی و سیستم دفع فاضلاب باید با رعایت الزامات مندرج در مبحث ۱۶ مقررات ملی ساختمان ایران انجام گیرد.
- لوله کشی گاز طبیعی ساختمان، نصب وسایل گازسوز و نصب دودکش های ساختمانی باید با رعایت الزامات مندرج در مبحث ۱۷ مقررات ملّی ساختمان ایران انجام گیرد.
- طراحی سیستم اطفاء حریق ساختمان باید با رعایت الزامات مندرج در مبحث ۳ مقررات ملّی ساختمان ایران انجام گیرد.
- طراحی آسانسور و پله برقی باید با رعایت الزامات مندرج در مبحث ۵ مقررات ملیّ ساختمان ایران انجام گیرد.
- طراحی و اجرای تاسیسات برقی ساختمان ها باید با رعایت الزامات مندرج در مبحث ۱۳ مقررات ملّی ساختمان ایران انجام گیرد.
- تاسیسات تامین یا انتقال برق مجموعه به هیچ وجه نباید در صورت وقوع انفجار، در معرض تماس با عناصر اشتعال پذیر یا هادی جریان برق قرار گیرند.
- در صورت لزوم به مجاورت تاسیسات و عناصر آسیب زا در کنار یکدیگر، هریک از آنها باید به طور کاملاً مجزا و محفوظ در میان سازه ای که بتواند بار انفجاری مربوط را تحمل نماید نصب گردد.
- امکانات ضروری در هر ساختمان (مانند منابع آب، برق اضطراری و تلفن) باید پیش بینی شوند.
- فضای باز ساختمان باید به تجهیزات و سطوحی جهت فوریت های پزشکی، آب، تلفن و برق اضطراری مجهز باشند.
- وجود شیر آتش نشانی در هر ساختمان ضروری است؛ تعداد و فاصله شیرهای آتش نشانی، تابع ضوابط سازمان آتش نشانی خواهد بود.
تیم مهندسی ساز با تکیه بر دانش فنی خود اجرای تاسیسات مکانیکی ساختمان را با توجه به تمامی ضوابط و قوانین موجود اجرا می کند و سعی در جلب رضایت شما عزیزان دارد. برای مشاوره و اطلاع دقیق از هزینه ها با شماره تماس بالای صفحه تماس بگیرید.
