نمای اسلامی
اگر کاری که انجام می دهید دیوانه بازی نیست قطعا دارید کار اشتباهی را انجام می دهید.
نمای اسلامی :امروزه نمای خارجی ساختمان در بحث معماری از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چرا که افراد قبل از هر چیز در مواجهه با ساختمان با مدل و سبک های طراحی نما برخورد میکنند.
طراحی نمای اسلامی :در طراحی این نما از عناصر معماری اسلامی استفاده میشود.این عناصر شامل موارد زیر می باشد.
*قوس ها
*کاربندی و مقرنس
*کتیبه ها
*ستون ها
*گره ها
در طراحی نمای اسلامی تناسبات عناصر با کل نما از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مصالح به کار رفته در این نماها معمولا کاشی و آجر و سنگ است. از این سبک بیشتر در اماکن مذهبی شامل مساجد،حسینیه ها ،مصلی ها و امامزاده ها استفاده میشود. معماری نمای اسلامی علاوه بر زیبایی ظاهری، باطنی عمیق و انسانی دارد و عناصر آن از بدنه و اجزاء گرفته تا فضاهای سرپوشیده داخلی و فضای سرسبز خارجی، حضور انسان را به عنوان اولین موضوع قابل توجه، در نظر گرفته است. در معماری اسلامی، کف با الهام از بستر طبیعت، هموار و مسطح می باشد و سقف، با الهام از آسمان، لایتناهی طراحی می شود. وجود سردر یا ایوان ورودی که برای ورود انسان طراحی می شود، اهمیت انسان را در مقابل بنا صد چندان می سازد. مولفه هایی مانند اصول هندسی و هنرهای ابداعی برگرفته از اندیشه های معنوی، معماری نما اسلامی را از دیگر سبک و سیاق ها متفاوت می سازد.
معماری نمای اسلامی نه تنها در اماکن دینی مانند مساجد مورد استفاده قرار می گرفت، در مدارس، قصرها، خانه ها و حمام ها نیز کاربردی بود. مقیاس های ریاضیات و هندسه یکی از ارکان اصلی معماری اسلامی بوده است. یکی از ویژگی های بارز معماری اسلامی، تزئینات بوده است که مسجد النبی یکی از بناهایی است که به وضوح بیانگر این ویژگی می باشد. کلام الهی، اشعار عارفانه، نقوش و بافت های هندسی در رنگ های متنوع و مناسب، از جمله این تزئینات می باشد. در معماری اسلامی از ساختن هر چیز بیهوده و غیرمفید، به شدت پرهیز شده است. وحدت و تنوع از بارزترین ویژگی های معماری اسلامی می باشند. با وجود تنوع و تفاوتی که در بناهای سبک معماری اسلامی در نقاط مختلف جهان وجود دارد که شاید علت اصلی آن شرایط اقلیمی متفاوت و وجود مصالح متفاوت در دسترس می باشد، اما هویت اسلامی از ویژگی مشترک همه این بناها می باشد.
معماری اسلامی چیست ؟
از زمان اسلام تا به امروز معماری اسلامی در بر گیرنده طیف گسترده ای از سبک های سکولار و مذهبی است که بر روی طراحی و ساخت سازه ها در فرهنگ اسلامی و فراتر از آن تاثیر داشته است. انواع معماری اسلامی عبارت است از: مسجد، آرامگاه،کاخ، قلعه، مدرسه و ساختمان های شهری. این سبک همچنین اصول و واژگان غنی را برای ساختمان های کم اهمیتتر ارایه کرده است به طور مثال، حمام های عمومی، فواره ها و معماری مساکن بومی.مسجد که در سال اول هجری اختراع شد برای خدمت به نقش معتبر تهیه سر پناه و پناهگاه برای جامعه مسلمانان است به نحوی که مؤمنان نیازمند جایگاهی برای گرد هم آمدن پنج بار در روز و هر جمعه به صورت هفتگی دارند. عناصر اصلی مسجد عبارت است از قوس، گنبد و ستون ها، خوشنویسی و الگو های هندسی تزئینی که برای خلق حس صلح، برادری و تفکر است.
زیبایی معماری اسلامی: شکوه و زیبایی معماری ایران به ویژه در دوره اسلامی، به تزیین و آرایش آن بستگی دارد. هنرهای والای اسلامی از هنرهای تزیینی و کاربردی گرفته تا احداث بزرگترین بنا های مذهبی اهمیت و اعتبار ویژه ای دارد. تزئیناتی چون آیینه کاری، آجرکاری، گچبری، کاشیکاری، حجاری، منبت کاری و نقاشی در سراسر دوران اسلامی رواج داشته و در هر دوره ای با امکانات آن روزگاران پیشرفت کرده است در معماری اسلامی با استفاده از قوانین انعکاس نور با آینه کاری راهروها و سقف ها سعی میشده تا نور بیشتری را به داخل بنا راهنمایی کند. از آن جمله تمامی بناهای مذهبی باقی مانده از دوران صفوی می باشد
این نکته قابل ذکر می باشد که هنر آینه کاری منحصرا به ایران اختصاص داشته و در دوران قاجاریه به اوج شکوفایی خود رسیده است. آینه از دیرباز در مراسم سنتی ازدواج ایرانیان نیز جایگاهی ویژه دارد، چنانکه عروس و داماد در هنگام قرائت خطبه عقد در آئینه می نگرند تا زندگی همچون صداقت و شفافیت آینه داشته باشند و همچنین آینه در سر سفره هفت سین عید نوروز از سنتهای قدیمی و ماندگار است. از جمله بناهای آینه کاری شده در دوران قاجار تالار آیینه می باشد. تالار آیینه در غرب تالار سلام و چسبیده به آن و در بالای سردر و ایوان سنگی جلو سرسرای کاخ قرار دارد و یکی از تالارهای مشهور کاخ گلستان است. پیش از ساخت این تالار در محل آن کلاه فرنگی چهل ستون چوبی قرار داشت که در سال 1269 قمری ضمن تغییراتی که محمد تقی خان معمار باشی به اهتمام حاج علی خان حاجب الدوله در عمارات سلطنتی می دادند ساخته شده بود و پیش از آن تالار یا عمارتی به نام الماسیه در آن مکان وجود داشت. تالار آیینه همزمان با تالار سلام در حدود سال 1291 قمری ساخته شد و با آنکه چندان بزرگ نیست ولی به علت معروفیت و زیبائی آیینه کاریهای سقف و دیوارهایش شهرت فراوان یافته است. طرح و معماری تالار سلام و آیینه و سرسره ها و حوض خانه های مربوط به آن با میرزا یحیی خان معتمد الملک وزیر بنایی بوده است. ساختمان تالار با آنکه در حدود سال 1294 قمری پایان یافته بود. ولی تزئینات و آینه کاری ها و گچ بری های آن تا سال 1299 قمری ادامه یافت.
سبک های معماری اسلامی
معماری اسلامی طیف وسیعی از مساجد، مقبره ها، کاخ ها و قلعه ها را در سراسر جهان در بر گرفته است، به خصوص در کشورهایی که توسط مسلمانان در قرن هفتم تسخیر شدند. این نوع معماری در بر گیرنده سبک های متنوع اسلامی است که از آن جمله اند مکتب سوریه، مکتب مغرب شامل تونس، الجزایر، مراکش و اسپانیا،مکتب ایرانی شامل ایران، عراق،آسیای میانه، افغانستان و بخشی از پاکستان، مکتب عثمانی شامل ترکیه و آناتولی، مکتب هند. در طرح شهرهای اسلامی تاثیر هر دو نوع معماری بیزانسی و ساسانی را مشاهده می کنیم. چنانچه در این شهرها غالبا، کاخ، دارالخلافه یا دارالحکومه و سایر سازمان های اداری چون دیوانخانه و دارالضرب در یک مکان مجتمع است و در کنار هم قرار دارد که به عنوان نمونه می توان از بصره، کوفه، بغداد و غیره نام برد.
شاخصه های آثار معماری نما اسلامی
گنبدهای بزرگ و مناره ها,حیاط های بزرگ که با سالن نمازخانه ی مرکزی ادغام شدند,کاربرد نقوش هندسی: در این نقوش علاقه مندی به تکرار، تعادل، تقارن و تداوم دیده شده است.ترکیب هندسه با تاثیرات بصری و استفاده از رنگ که تعادل در فضاهای مثبت و منفی ایجاد کرده است,نور,نقوش اسلیمی و آرابسک,کاربرد وسیع خوشنویسی عربی به عنوان عنصر تزئینی,تقارن و آب: در آب و هوای گرم شهرهای اسلامی، آب در حیاط خلوت ها و آبنماها نه تنها در خنک کردن فضا نقش اساسی داشته بلکه تاکیدی بر روی محور بصری در معماری اسلامی است,محراب در داخل مسجد برای نشان دادن مکان معبد,استفاده از رنگ های روشن,تمرکز بر فضای داخلی به جای فضای بیرونی.
طراحی معماری اسلامی صفویه: شاهان صفوی با اعلام آیین شیعه به عنوان مذهب رسمی کشور مشوق نوعی راه و رسم مذهبی نظام مند تر بودند. این تغییر را به بهترین شکل می توان در رشد مقبره شیخ صفی دید که آینه ی فضای فرهنگی در ایران در اوایل عهد صفوی محسوب می شود. ترکیب رنگهای سماوی آبی و طلایی با شمسه های شعاعی و ستاره، تصویری قدرتمند از آسمان ایجاد می کند، درونمایه ای که بارها در معماری اسلامی صفوی استفاده شده است، مثلا در داخل مسجد شیخ لطف الله در اصفهان و آثار هنری دیگری مثل کتاب آرایی و فرش. در دوران صفوی چندین نمونه عالی کاروانسرا در ایران ساخته شد به طور مثال کاروانسرای مجموعه مدرسه مادر شاه (چهارباغ) اصفهان که همراه با مسیر بازار ساخته شد، نمونه ای از کاروانسراهای شهری صفوی و یکی از آخرین ساختمان های دوره ی صفوی است.
تاریخچه معماری اسلامی جهان: میراث معماری اسلامی با تمامی غنا، زیبایی و تنوع شاهدی بر عظمت تمدن اسلامی است. تمدن اسلامی و دستاوردهای معماری، به اوجش بین قرن های هفتم و سیزدهم در برخی از مکان ها رسید از آن جمله اند ترکیه ی مدرن و هندوستان مسلمان که به شکوه خود در دوره ی شکوفایی تمدن اسلام رسیدند. با ظهور بنی امیه، اولین سلسله ی اسلام، در سال ۶۶۱، جهان مسلمان از بخش هایی از آسیای مرکزی تا لیبی مدرن امروزی و تمامی منطقه ای که خاورمیانه است گسترش یافت. از جمله بناهای اسلامی این دوره عبارت است از مسجد دمشق و گنبد بیت المقدس در اورشلیم.
ویژگی معماری اسلامی نوین: معماری اسلامی به طور همزمان بایستی مدرن باشد.از این رو که از مصالح مدرن، روش ساخت و سامانه ی نوین استفاده کند.به نحوی که مصالح سنتی و سامانه های قدیم به روشی خلاق و نوین به کار روند.تا با اصولی نظیر« فرم از عملکرد پیروی می کند» تطبیق یابد و از تفریط و آشفتگی بپرهیزد.و سازگار با اصولی نظیر «پیچیدگی در نهایت سادگی» باشد.تا بهینه بودن را در ارتباط با سازه، خدمات و اهداف عملکردی به حداکثر برساند.طراحی این سبک نوین و مدرن با پیشرفت فناوری و جامعه ی اسلامی مدرن رشد خواهد کرد.
و معماران مسلمان بایستی ساختمان هایی را بسازند. که متناسب با زمان و درک صحیحی از تاریخ، فرهنگ و بافت محیطی باشد.
معماری اسلامی
تزئینات معماری اسلامی و معماری نمای اسلامی همچنین نشانگر تکثیر، نظم، هندسه، قرینگی الگو ها و اشکال اسلیمی است که متعلق به دنیای استعاره و سمبل است و تاکید بر چیزی همانند الله یا وحدت است.باغ های اسلامی استعاره هایی از قرآن است و عناصر اصلی عبارتند از آب و سایه که همچنین توسط چهارباغ شاخص شده و الگویی چهارتایی در پیرامون استخر مرکزی یا آبنما ست. اهمیت نقشه و طراحی باغ های اسلامی از آن جمله اند هندسه، لندسکیپ سخت، عناصر معماری و لنداسکیپ نرم که شامل درختان، بوته ها و گل هایی است که سبب خنک شدن اقلیم گرم شهرهای اسلامی شده است.مسجد در فرم های متعدد از بناهای اصلی این سبک است. سبک، نقشه و تزیینات مسجد وابسته به دوره و مکان ساخت بناست. ویژگی های شاخص مسجد عبارت است از حیاط مرکزی(صحن)، محراب، شبستان، مناره، گنبد، خوشنویسی برجسته بر روی کتیبه که آیه هایی از قرآن است.
معماری اسلامی بر غرب: برخی از تاثیرات معماری اسلامی بر غرب عبارت است از:قوس ها:نظریه ای به این نکته اشاره دارد که قوس های نوک تیز معماری گوتیک از قوس های اسلامی تاثیر پذیرفته است.گنبدها:گنبدها به نحوی که امروز شناخته شدند در معماری اسلامی قرن هفتم ظهور یافتند و اولین گنبد در این سبک در اورشلیم است و احتمال دارد که جهان غرب از روش ساخت چنین گنبدی تاثیر پذیرفته باشد.تزیینات و هنرهای بصری: وفور استفاده از موزاییک های رنگی و طلایی، کاشی های ستاره ای هشت پر وشش پر و نوارهای رنگی بر روی قوس ها و دیوارها در مساجد اسلامی نیز می تواند الهام بخش بناهای رنسانسی باشد.
بناهای معماری اسلامی ایران
معماری ایرانی را در دوره اسلامی پیش از دوره معاصر به چهار سبک خراسانی، رازی، آذری و اصفهانی تقسیم می کنند. نمونه بناهای معماری اسلامی ایران در شیوه خراسانی عبارت است از مسجد جامع فهرج، مسجد تاریخانه دامغان، مسجد قدیم عزآباد یزد در نزدیکی رکنآباد یزد، توران پشت یزد، اصل مسجد جامع اصفهان، مسجد جامع یزد، مسجد جامع ابرقو، مسجد جامع نائين، مسجد جامع میبد، مسجد جامع اردستان، مسجد جامع نیریز. نمونه بناهای معماری اسلامی ایران در شیوه رازی عبارت است از گنبد خواجه نظامالملک، گنبد تاجالملک،مسجد جامع نائین، مقبره امیر اسماعیل سامانی در بخارا، گنبد قابوس، مسجد جامع اردستان، مسجد جامع گلپایگان.
عناصر تشکیل دهنده معماری نمای اسلامی ایرانی
*ایوان: ایوان که از زمان اشکانی مورد استفاده قرار گرفت، از سه طرف بسته و به طرف میانسرا باز می باشد. ایوان ها به صورت فضاهای ورودی و خروجی ساخته شده و در حالی که برای جریان هوا باز می باشند، از تابش آفتاب جلوگیری می کنند.
*میانسرا: میانسرا، حیاط یا صحن، از ویژگی های معماری اسلامی است و معمولاً به شکل مربع و مستطیل بودند که نیاز مسلمانان را به وضوخانه و محل تطهیر در مساجد و مدارس و نیاز مسافران را به استراحت، بارگیری و باربندی در حیاط کاروانسرا تامین می کردند و با کانون قرار دادن فضای داخلی، بنا را از سر و صدا و فعالیت زندگی روزمره جدا می کرد.
*گنبد: گنبدها، شکوه و زیبایی معماری اسلامی-ایرانی محسوب می شوند که با اغلب با کاشیکاری معرق تزئین می شدند و به صورت مخروطی، یک پوش، دوپوش، سه پوش، پیوسته یا گسسته طراحی می شدند.
*رواق: رواق ها، فضاهای سرپوشیده ستون داری هستند که در طرفین صحن یا میانسرای مساجد یا اماکن مذهبی ساخته می شدند.
*حجره: حجره یا اتاق معمولاً در اطراف حیاط مرکزی یا میانسرا به صورت مربع، مستطیل یا چند ضلعی ساخته می شد و در در مدارس برای استفاده طلاب و در کاروانسراها برای استراحت مسافران بنا می شد. گاهی حجره ها به صورت دو طبقه ساخته می شدند که رفتن به طبقه بالا از طریق راهروهای ارتباطی انجام می گرفت.
*مناره: مناره های سازه های بلند استوانه ای، مخروطی شکلی و چندضلعی هستند که عموماً در کنار بناهای مذهبی مانند مساجد ساخته می شدند. مناره ها از سه قسمت پایه، ساقه یا بدنه، کلاهک یا تاج و بخش های پلکان و نورگیر تشکیل می شوند.
*بادگیر: بادگیرها معمولاً در مناطق کویری ساخته می شدند که به منظور تهویه هوای ساختمان ساخته می شدند.
مصالح ساختمانی استفاده شده در معماری اسلامی ایرانی
کاشی: استفاده از کاشی در بناها به دوره سلجوقی بر می گردد که در دوران تیموری و صفوی، به اوج خود رسید. استفاده از کاشی ها به شیوه های متفاوت و در رنگ های مختلف، به عنوان یکی از عوامل تزئین بنا به حساب می آمد. از کاشی ها در مناره ها، محراب و … استفاده می شد.
سنگ: در معماری اسلامی، از سنگ های سیاه، سنگ آهک و سنگ مرمر در شالوده، بدنه، کف بنا و در جهت تزئین بنا استفاده می شده است.
گچ: گچ، به علت ارزان قیمت بودن و زود سفت شدن، کاربرد زیادی در معماری داشته و برای آراستن سطح داخل بناها، نوشتن کتیبه ها، تزئین بناها و … از آن استفاده می شده است.
خشت: خشت یکی از مصالح معمول در دوره اسلامی می باشد که یا تمامی بنا یا بخشی از دیوار را از خشت می ساختند، منتهی به علت مقاومت پایین در برابر باد و باران و برف، بناهای خشتی زیادی از گذشته باقی نمانده است.
شیشه: شیشه های رنگارنگ به رنگ های سرخ، آبی، بنفش و سبز برای تامین روشنایی و تزئین در و پنجره ها مورد استفاده قرار می گرفته است.
چوب: از چوب برای ساخت در، پنجره، ستون ها، تیر سقف و چهارچوب استفاده می شده که در گیلان و مازندران رواج بیشتری داشته است.
ویژگیهای هنر معماری اسلامی
هنگامی که تمدن پا به عرصه وجود گذاشت، خیزشی جدی در ارائه مهارتهای موجود ایجاد شد که اینک در کشورهای اسلامی وغیر اسلامی به خوبی قابل رویت است که برخی از آنها به هزاره هفتم قبل از میلاد مسیح (ع) باز میگردد اما آنچه که بیشتر از دیگر هنرها توجه انسان را به خود معطوف داشت، معماری و هنرهای تجسمی بود که انسان بر روی اشیاء یا ساختمانهایی که می ساخت از هنر خود بهره مند می شد و آن را به نمایش می گذاشت.معماری هنری بود که به غیر از تنوعات رنگی، هویت و فرهنگ را نشان میداد؛ به گونهای که تجلی معماری در تصاویر یا کنده کاریها به خوبی نمایان است. در قصرهای ساخته شده در زمان امویان کندهکاریهای رنگی و غیررنگی با عکسهای قدیمی بسیاری داشت. دست نوشته ها، ظروف و یا اثاثیه هایی که به علت تنوعات رنگی و نوع کار بر روی آنها از اهمیت به سزایی برخوردارند، نشانگر ارتباط و علاقه انسان با هنر است.
بنابراین باید میان معماری و هنر معماری تفاوت قائل شد که دو مفهوم کاملا مجزا هستند. در معماری منظور ساخت و ساز در راستای انجام وظایف اجتماعی و خدمت رسانی است. مانند ساختن اماکن مسکونی، عبادتی و یا تحصیلی. اما در هنر معماری تاکید بر استفاده از شاهکارهای هنری و دستاوردهای تزئینی بر روی دیوارها، سقف، ستونها، پنجره ها و درهه است و حتی باغها و حوض ها نیز به گونه ای با هنر معماری ترکیب میشوند تا تاثیرگذاری بنا بر بیننده بیشتر شود.هنر معماری اسلامی به واسطه وجود معماران زبردست که فعالیتهای ابداعی انجام می دادند با رعایت یکسری اصول خاص بسط و گسترش یافت که این هنر بر درایت و نوع نگاه دینی شخص صحه می گذاشت؛ در واقع این نوع معماری بر نظرات، تجارب و ابتکاراتی متکی بود که معمار از آن بهره می گرفت. این مسئله منجر به تنوع در معماری اسلامی شد و با توجه به اینکه این معماری از زبان قرآن نشأت می گرفت، عمق و غنای تمدن اسلام را با بهره گیری از روح معنویت نشان می داد. با وجود تفاوت میان معماری و هنر معماری، معماری اسلامی دارای شاخصه های متفاوتی می شود که آن را از سبک و سیاق های دیگر بناها جدا می سازد. این مؤلفه ها شامل هندسه علمی و هنرهای ابداعی برگرفته از اندیشه های معنوی شخص میشود. ابداعی که معمار از آن بهره مند میشد، شیوه ای است که در هنر معماری پیش از این سابقه نداشته است و این به علت ویژگیهای دینی در اندیشه زیبایی شناسی اسلام است که در هنر معماری اسلامی متجلی شده است. ارتباط معماری با دین اسلام نشانه اعتقاد به توحید، ایمان و عمل به آموزه ها و تعالیم دین اسلام است. اندیشه توحیدی مبنی بر اعتقاد به خدای واحد سبکی بود که در اکثر هنرهای اسلامی به عنوان موضوعی بکر به کار می رفت.معماری اسلامی هنری بود که نه تنها در اماکن دینی چون مساجد مورد استفاده قرار می گرفت، بلکه از آن در مدارس، ضریح ها و قصرها و حتی خانه ها و حمامها نیز بهره گرفته می شد. مقیاسهای ریاضیات و هندسه در معماری اسلامی بسیار مورد توجه بود.
دورانی که معماری اسلامی در اوج رشد و شکوفایی خود بود، ارتباط معنوی شایسته ای با نیازهای انسان، شرایط زندگی و اجتماعی زمان خود برقرار می کرد . بنابراین می توان گفت که معماری اسلامی با روح تمدن اسلام تطبیق داشت. هویت معماری اسلامی در همه جهان با وجود تنوعات زبانی و تمدنی یکسان است و این تنوعات از چین تا اقیانوس اطلس با وجود تعددات فرهنگها دیده می شود. اگر چه رومیها و دیگر اقوام نیز دارای معماری بودند، اما معماری اسلامی ویژگی خاص خود را داشت. از دیگر ویژگیهای هنر معماری اسلامی تزئینات است که مسجد النبی به عنوان اولین بنای اسلامی دارای معماری اسلامی دارای این ویژگی بوده است. اگر چه در زمان نبی اکرم (ص) سقف آن از شاخه های نخل بود و با اتکا به عناصر تزئینی ساخته نشد، اما در زمان ولید بن عبدالملک معماری اسلام با استفاده از موزاییک هایی با رنگهای بسیار زیبا و متنوع معنوی در آن به کار رفت. در هنر معماری نمای اسلامی بیشتر از آیات قرآن به عنوان برجسته ترین ابداعات هنر اسلامی مورد استفاده قرار می گرفت که نوشتههایی از آیات قرآن بر روی سقفها، دیوارها و یا ستونها استفاده و به شکل خاص تزئین می شد . از برجسته ترین و قدیمی ترین خطوط زیبایی که با هنر معماری اسلامی تزئین شده داخل قبه الصخره است که آیات قرآن با خط کوفی نوشته و با موزاییک تزئین شده است. اما نکته مهم و قابل توجه و نتیجه ای که میخواهم در این یادداشت به آن اشاره دارم این است که وحدت و تنوع در معماری اسلامی شاید از برجسته ترین ویژگیهای آن باشد. این وحدت عامل اساسی توسعه و تکوین هویت معماری اسلامی و تأسیسات دینی به شمار می رود. به طوری که شیوه های معماری اسلامی در هر یک از کشورهای اسلامی متفاوت بوده است، اما وحدت در آنها به خوبی مشاهده می شود. حتی در ساختمانهای دینی که در پاریس، لندن، مونیخ و دیگر شهرهای اروپایی به شیوه معماری نمای اسلامی ساخته میشد، هویت اسلامی کاملا مشخص است و نشان می دهد که اسلام در اروپا اشاعه یافته و مسلمانان به ویژه معماران اسلامی بیشترین نقش را در ارائه تمدن و هویت اسلامی داشتند.
*** معماری اسلامی برگرفته از زبان قرآن است و عمق و غنای تمدن اسلام را با بهرهگیری از روح معنویت نشان میدهد. این امر به گونهای است که اعتقاد به توحید و ایمان به تعالیم اسلام به عنوان اندیشه زیباییشناسی دین اسلام در معماری اسلامی تجلی مییابد مؤلفههای به جا مانده از پیش از ظهور اسلام نشان میدهد از زمانی که انسان هنر را شناخت یعنی از هزاران سال پیش به طراحی رنگی از حیواناتی که منقرض شدند به منظور نشان دادن واقعیتها و مهارتهای خود بر روی دیوارها پرداخت . در واقع هنر پیش از زبان و ادبیات در زندگی انسان وسیلهای برای برقراری ارتباط او به شمار میرفت.***